W Dzienniku Ustaw z 8 sierpnia 2019 r., pod poz. 1495, opublikowano ustawę z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych. Mocą powyższej ustawy znowelizowano m.in. przepisy ustawy o VAT, obu ustaw o podatku dochodowym oraz ustawy o rachunkowości.
Zmiany w VAT
Zmiany w VAT wprowadzone ww. nowelizacją mają na celu głównie zwiększenie wolumenu i wartości importu odprawianego głównie przez polskie porty przeładunkowe i dostosowanie przepisów do regulacji związanych z ustanawianiem zarządcy sukcesyjnego.
• Uproszczenie w rozliczaniu VAT od importu towarów
W obecnym stanie prawnym polskie porty nie są konkurencyjne wobec niektórych portów znajdujących się w innych krajach UE (portów niemieckich czy holenderskich). Wynika to z faktu, że porty zagraniczne oferują możliwość odroczonej płatności VAT od importowanych towarów. Z kolei w Polsce, co do zasady, płatność musi nastąpić w terminie 10 dni od odprawy celnej (albo od dnia wydania decyzji celnej). Preferencyjne rozliczenie VAT od importu towaru (bezpośrednio w deklaracji podatkowej) jest dostępne tylko dla części podmiotów (tj. podmiotów spełniających warunki procedury uproszczonej i dla upoważnionych przedsiębiorców, tzw. AEO). Ustawa nowelizująca zmienia tę zasadę. Wprowadza ona bowiem możliwość rozliczania VAT należnego od importu towarów bezpośrednio w deklaracji VAT. Taką możliwość będą mieli podatnicy VAT czynni dokonujący zgłoszeń celnych przez przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych. Warunek działania za pośrednictwem przedstawiciela nie będzie musiał być spełniony, jeżeli podatnik będzie posiadał status upoważnionego przedsiębiorcy w rozumieniu art. 38 unijnego kodeksu celnego lub będzie posiadał pozwolenie na stosowanie uproszczenia, o którym mowa w art. 166 oraz art. 182 unijnego kodeksu celnego.
Nie uległ zmianie natomiast dotychczasowy obowiązek przedstawiania zaświadczeń o braku zaległości i potwierdzenia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego. Aby zatem podatnik mógł rozliczać VAT od importu towaru w deklaracji VAT, będzie musiał przedstawić naczelnikowi urzędu celno-skarbowego, wydane nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dokonaniem importu:
a) zaświadczenia o braku zaległości we wpłatach należnych składek na ubezpieczenie społeczne oraz we wpłatach poszczególnych podatków stanowiących dochód budżetu państwa, przekraczających odrębnie z każdego tytułu, w tym odrębnie w każdym podatku, odpowiednio 3% kwoty należnych składek i należnych zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach; udział zaległości w kwocie składek lub podatku ustala się w stosunku do kwoty należnych wpłat za okres rozliczeniowy, którego dotyczy zaległość,
b) potwierdzenia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego.
Zaświadczenia/potwierdzenia, o których mowa, będzie należało składać do naczelnika urzędu celno-skarbowego właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników nieposiadających siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium kraju – do Naczelnika Dolnośląskiego Urzędu Celno-Skarbowego we Wrocławiu. Nie będzie więc już konieczności składania ww. dokumentów do każdego naczelnika urzędu, przed którym dokonywany będzie import towaru.
Ponadto, mocą ustawy nowelizującej, zniesiono obowiązek pisemnego zawiadamiania naczelnika urzędu celno-skarbowego o zamiarze rozliczania VAT od importu towaru w deklaracji VAT i rezygnacji z tego sposobu rozliczenia (uchylenie ust. 4 w art. 33a ustawy o VAT).
Ustawa nowelizująca utrzymała odpowiedzialność solidarną przedstawicieli bezpośrednich lub pośrednich, jeżeli działają oni na rzecz podatników nieposiadających statusu AEO lub nieposiadających pozwolenia na procedury uproszczone, o których mowa w art. 166 i art. 182 unijnego kodeksu celnego.
Podatnicy rozliczający podatek należny z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji VAT będą wyłączeni z możliwości składania kwartalnych deklaracji VAT.
Jeżeli podatnicy składają deklaracje kwartalne, a będą rozliczali VAT od importu towaru w deklaracji VAT, to będą oni obowiązani do składania deklaracji podatkowych za okresy miesięczne począwszy od rozliczenia za pierwszy miesiąc kwartału:
1) w którym dokonano tego importu – jeżeli nastąpiło to w pierwszym lub drugim miesiącu kwartału; w przypadku, gdy dokonanie tego importu nastąpiło w drugim miesiącu kwartału, deklaracja za pierwszy miesiąc kwartału powinna być złożona w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po drugim miesiącu kwartału;
2) następujący po kwartale, w którym dokonano tego importu – jeżeli dokonanie tego importu nastąpiło w trzecim miesiącu kwartału.
Podatnicy będą mogli powrócić do kwartalnego rozliczania VAT nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy następujących po ostatnim miesiącu kwartału, w którym dokonali importu towarów rozliczanego bezpośrednio w deklaracji podatkowej.
Zmiany w omawianym zakresie wejdą w życie z dniem 1 lipca 2020 r.
• Ustanawianie zarządcy sukcesyjnego
W celu dostosowania przepisów do zmiany w ustawie o zarządzie sukcesyjnym w definicji słownikowej zmieniono nazwę ustawy i wyrazy "o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej" zastąpiono wyrazami "o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw".
Ustawa nowelizująca uchyliła także ust. 7a w art. 96 ustawy o VAT. Przepis ten zobowiązywał podatnika będącego osobą fizyczną do informowania właściwego naczelnika urzędu skarbowego o dokonaniu wpisu do CEIDG zarządcy sukcesyjnego i zmian wpisu w tym zakresie. Przepis ten uznano za niepotrzebny, gdyż nałożony nim obowiązek ma charakter informacyjny i zawiera informacje zawarte w dostępnej dla naczelnika urzędu skarbowego Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Do powyższej zmiany dostosowano także brzmienie art. 96 ust. 8a ustawy o VAT. Będzie z niego wynikało, że zmarły podatnik nie zostanie wykreślony z rejestru VAT, gdy właściwy naczelnik urzędu skarbowego – na podstawie przepisów o CEIDG – otrzyma z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej:
1) dane zarządcy sukcesyjnego, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym,
2) informacje o zmianach danych, o których mowa w pkt 1.
Zmiany w zakresie CIT/PIT oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym
Podobnie jak w ustawie o VAT, także na gruncie obu ustaw o podatku dochodowym oraz ustawy o ryczałcie dostosowano przepisy do zmiany tytułu ustawy wprowadzającej zarząd sukcesyjny.
Ponadto, na gruncie ustawy o PDOF, odniesiono się do podatkowych skutków śmierci małżonka przedsiębiorcy. Określono mianowicie, że zasady proporcjonalnego przypisywania przychodów oraz kosztów (określone w art. 8 ust. 1 i 2 ustawy o PDOF) nie będą miały zastosowania w okresie prowadzenia przedsiębiorstwa, w skład którego wchodzi udział zmarłego małżonka podatnika zarządzany przez tymczasowego przedstawiciela na podstawie ustawy o zarządzie sukcesyjnym. W takim przypadku:
* całość dochodu z tytułu prowadzenia tego przedsiębiorstwa będzie podlegała opodatkowaniu wyłącznie przez żyjącego współmałżonka, z pominięciem praw do udziału w zysku nabywców udziału zmarłego małżonka,
* dla celów PIT będzie się przyjmowało, że żyjący współmałżonek jest właścicielem całego przedsiębiorstwa, w tym również udziału zmarłego małżonka oraz innych nabytych w tym okresie składników majątku przedsiębiorstwa, w szczególności w zakresie rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, zwolnień i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku.
Z kolei w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne określono, że podatnik będzie mógł złożyć informację o zmianach we wniosku o zastosowanie karty podatkowej lub likwidacji prowadzonej działalności na podstawie przepisów ustawy o CEIDG (znowelizowany art. 36 ust. 7 tej ustawy).
Zmiany w ustawie o rachunkowości
Również na gruncie ustawy o rachunkowości wprowadzone zmiany mają na celu dostosowanie przepisów do zmiany tytułu ustawy wprowadzającej zarząd sukcesyjny.
Ponadto:
* umożliwiono opatrywanie podpisem osobistym: sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych, sprawozdań z płatności i skonsolidowanych sprawozdań z płatności (znowelizowany art. 45 ust. 1f, art. 63c ust. 2a oraz art. 63k ustawy o rachunkowości),
* umożliwiono podmiotom wpisanym do rejestru przedsiębiorców KRS podpisywanie sprawozdań z działalności jednostki podpisem osobistym (znowelizowany art. 49 ust. 7 ww. ustawy).
W uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej zapisano, iż:
"(...) Brzmienie art. 45 ust. 1f oraz art. 63c ust. 2a ustawy (ustawy o rachunkowości – przyp. red.) należy uzupełnić w sposób pozwalający podmiotom zobowiązanym na podpisywanie składanych sprawozdań finansowych "podpisem osobistym". Zasadnym jest bowiem, aby podmioty składające sprawozdania mogły się posługiwać szerszym niż obecnie zbiorem podpisów elektronicznych. W związku z powyższym, proponowana zmiana pozwoli w przyszłości każdemu obywatelowi na podpisanie składanego sprawozdania finansowego, bez konieczności podejmowania dodatkowych czynności w celu nabycia kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub posłużenia się podpisem zaufanym.
Zasadnym jest ponadto skorygowanie brzmienia w art. 45 ust. 1f, art. 49 ust. 7, art. 63c ust. 2a oraz art. 63k ustawy o rachunkowości, poprzez zastąpienie fragmentu "podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP" treścią "podpisem zaufanym". Należy bowiem wskazać, że "podpis zaufany", zdefiniowany obecnie w art. 3 pkt 14a ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, zastąpił uprzednio regulowany przepisami tej ustawy "podpis potwierdzony profilem zaufanym ePUAP". Przedmiotowa zmiana została wprowadzona przez przepisy ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych ustaw (...)."
Pozostałe zmiany
Omawiana nowelizacja wprowadza także zmiany w innych przepisach, m.in. w ustawie z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta. Zmiana jest komplementarna do zmian w Kodeksie cywilnym, w założeniu których jest rozszerzenie ochrony konsumenckiej na przedsiębiorców będących osobami fizycznymi. Oprócz ochrony wynikającej z przepisów K.c. o zakazie stosowania klauzul abuzywnych i rękojmi za wady, ochrona będzie przysługiwała przedsiębiorcom wpisanym do CEIDG także w zakresie – wynikającego z ustawy o prawach konsumentów – prawa do odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Z tej ochrony będzie mógł skorzystać przedsiębiorca wpisany do CEIDG pod warunkiem, że umowa nie będzie miała dla niego charakteru zawodowego.
Pewnych zmian dokonano także w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, wprowadzając do polskiego systemu prawnego nową instytucję, tj. "prawo do popełnienia błędu". Instytucja ta opiera się na założeniu, że większość naruszeń, które popełniają początkujący polscy przedsiębiorcy, wynika nie z ich złej woli, lecz ma raczej charakter nieintencjonalnych omyłek. Ponadto uznano, że często błędy i naruszenia ze strony przedsiębiorców są konsekwencją niejasnych przepisów, ich niespójnej wykładni dokonywanej przez poszczególne organy i instytucje, a także niejednolitej praktyki administracji publicznej. Tym samym uznano, że początkujący przedsiębiorcy, w określonych przypadkach, nie powinni ponosić negatywnych konsekwencji popełnionych naruszeń.
W konsekwencji wprowadzono regulację, z której wynika, że jeżeli przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej narusza przepisy prawa związane z wykonywaną działalnością gospodarczą w okresie 12 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej po raz pierwszy albo ponownie po upływie co najmniej 36 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia, a właściwy organ wszczyna w związku z tym naruszeniem postępowanie:
1) mandatowe albo
2) w sprawie nakładania lub wymierzania administracyjnej kary pieniężnej
– to przed nałożeniem na przedsiębiorcę grzywny w drodze mandatu karnego albo nałożeniem na niego lub wymierzeniem mu administracyjnej kary pieniężnej organ ten wzywa, w drodze postanowienia, przedsiębiorcę do usunięcia stwierdzonych naruszeń przepisów prawa oraz skutków tych naruszeń, jeżeli skutki takie wystąpiły, w wyznaczonym przez siebie terminie.
Jeżeli przedsiębiorca usunie stwierdzone naruszenia przepisów prawa oraz skutki tych naruszeń (jeśli takie wystąpiły), w wyznaczonym terminie:
1) właściwy organ, w drodze decyzji, odstąpi od nałożenia na niego lub wymierzenia mu administracyjnej kary pieniężnej i poprzestanie na pouczeniu albo
2) przedsiębiorca nie będzie podlegał karze za popełnione wykroczenie lub wykroczenie skarbowe, stanowiące stwierdzone naruszenie przepisów prawa.
Wejście ustawy w życie
Ustawa nowelizująca wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2020 r., przy czym niektóre zmiany zaczną obowiązywać w innych terminach. Przykładowo, zmiany w VAT w zakresie rozliczania VAT od importu towarów, jak już wskazano, wejdą w życie z dniem 1 lipca 2020 r.
Comments