Likwidacja odwrotnego obciążenia w transakcjach krajowych i wprowadzenie obowiązkowej podzielonej płatności VAT, zastąpienie deklaracji VAT-7 i VAT-7K nowym plikiem JPK_VAT, zakaz wystawiania faktur z NIP nabywcy do paragonów bez NIP, wprowadzenie nowej definicji pierwszego zasiedlenia i ograniczenie zwolnienia podmiotowego to tylko niektóre z licznych zmian przepisów ustawy o VAT, wchodzących w życie w najbliższych miesiącach.
Nowości te wprowadzają dwie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw:
* z 4.07.2019 r.[1] (dalej nowelizacja z 4.07.2019 r.),
* z 9.08.2019 r.[2] (dalej nowelizacja z 9.08.2019 r.)[3].
Wiele z nich obowiązuje od 1.09.2019 r., część jednak wchodzi w życie dopiero 1.11.2019 r., a inne 1 stycznia, 1 kwietnia lub 1 lipca 2020 r. Terminy obowiązywania najważniejszych zmian zawiera tabela na następnej stronie. W niniejszym artykule opiszemy je – co do zasady – w kolejności chronologicznej, według daty wejścia w życie[4].
Wyłączenie zwolnienia podmiotowego w przypadku wykonywania niektórych dostaw i usług
Art. 113 ustawy o VAT[5] określa tzw. zwolnienie podmiotowe, obejmujące sprzedaż dokonywaną przez podatników:
* u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 tys. zł,
* rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, jeżeli przewidywana przez nich wartość sprzedaży nie przekracza, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, 200 tys. zł.
W art. 113 ust. 13 ustawodawca określił katalog podatników wyłączonych z tej preferencji. Od 1.09.2019 r. rozszerzył go o podatników:
* dokonujących dostaw następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem co najmniej jednego środka porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie (chodzi o podatników sprzedających wysyłkowo towary w sklepach internetowych, na portalach aukcyjnych typu Allegro itp.):
- preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU[6] 20.42.1),
- komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
- urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego (PKWiU 27),
- maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28[7]),
- dokonujących hurtowych i detalicznych dostaw części do pojazdów samochodowych (PKWiU 45.3) oraz motocykli (PKWiU 45.4)[8],
- świadczących usługi ściągania długów, w tym factoringu[9].
PRZYKŁAD
Przedsiębiorca korzystający ze zwolnienia podmiotowego we wrześniu 2019 r. sprzedał część samochodową. Utracił tym samym prawo do korzystania z tego zwolnienia. Ma obowiązek zarejestrować się jako czynny podatnik VAT (najpóźniej przed dniem utraty prawa do zwolnienia) oraz opodatkować dostawę części VAT według stawki 23%.
Nowa definicja pierwszego zasiedlenia
Od 1.09.2019 r. wprowadzono w ustawie o VAT nową definicję pierwszego zasiedlenia. Ma ona podstawowe znaczenie dla korzystania ze zwolnienia od VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10, tj. obejmującego dostawy budynków, budowli lub ich części, jeżeli od ich pierwszego zasiedlenia minęły co najmniej 2 lata.
Ze znowelizowanego art. 2 pkt 14 wynika, że do pierwszego zasiedlenia dochodzi nie tylko na skutek oddania (po wybudowaniu lub ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej) budynku, budowli lub ich części do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi, lecz także na skutek rozpoczęcia ich użytkowania na potrzeby własne. Tym samym została usunięta niezgodność dotychczas obowiązującej definicji z przepisami unijnymi (stwierdzona wyrokiem TSUE z 16.11.2017 r., C-308/16).
PRZYKŁAD
Na początku października 2019 r. przedsiębiorca sprzedał budynek, który wybudował i zaczął użytkować na potrzeby własnej działalności gospodarczej w 2016 r. Do dostawy tego budynku może zastosować zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 10 (bez konieczności powoływania się na niezgodność polskich przepisów z przepisami unijnymi).
Zmianie tej towarzyszy uchylenie art. 43 ust. 7a, nawiązującego do warunku zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10a – aby dokonujący dostawy budynku, budowli lub ich części nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do odliczenia VAT, a jeżeli ponosił takie wydatki, to by były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów. Na mocy uchylonej regulacji stosowanie tego warunku było wyłączone, jeżeli podatnik przez co najmniej 5 lat wykorzystywał budynki, budowle lub ich części w stanie ulepszonym do czynności opodatkowanych.
Obecnie przepis ten byłby zbędny, bo w razie rozpoczęcia użytkowania przez podatnika ulepszonego budynku, budowli lub ich części dochodzi do ich pierwszego zasiedlenia, co powoduje, że już po 2 latach spełnione są warunki zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10.
Ułatwienia dotyczące faktur VAT RR i odliczania kwot zryczałtowanego zwrotu VAT
Od 1.09.2019 r. wprowadzono wiele uproszczeń w przepisach dotyczących faktur VAT RR (wystawianych przez będących czynnymi podatnikami VAT nabywców produktów rolnych oraz usług rolniczych od rolników ryczałtowych), a także odliczania wykazywanego na nich zryczałtowanego zwrotu podatku (który zwiększa kwotę podatku naliczonego).
Po pierwsze zlikwidowano obowiązek wskazywania na fakturach VAT RR numeru dowodu osobistego dostawcy lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, daty wydania tego dokumentu i nazwy organu, który go wydał, jeżeli rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną[10].
Po drugie wprowadzono możliwość – za zgodą dostawcy – wystawiania, podpisywania i przesyłania w formie elektronicznej faktur VAT RR[12], jak również oświadczeń o statusie rolnika ryczałtowego sporządzanych w przypadku umów kontraktacji lub innych umów o podobnym charakterze[13]. Oba dokumenty muszą być jednak opatrzone kwalifikowanymi podpisami elektronicznymi (w przypadku faktur VAT RR – dostawcy i nabywcy, w przypadku oświadczenia – składającego oświadczenie), co znacznie zmniejsza atrakcyjność korzystania z tej możliwości.
Rozszerzenie definicji produktów rolnych
Od 1.04.2020 r. dla celów VAT będzie obowiązywać nowa, poszerzona definicja „produktów rolnych” (art. 2 pkt 20), obejmująca:
* wszystkie towary pochodzące (będące efektem) działalności rolniczej rolnika ryczałtowego oraz wytworzone z nich przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim,
* produkty roślinne i zwierzęce przetworzone w sposób inny niż przemysłowy, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (spełniające warunki określone w art. 0 ust. 1c–1e updof).
Skutkiem będzie rozszerzenie zakresu stosowania zwolnienia od VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 (obejmującego dostawę produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywaną przez rolnika ryczałtowego, oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego), a także szczególnej procedury dotyczącej rolników ryczałtowych. Zmianie tej towarzyszy uchylenie zał. nr 2 do ustawy o VAT (wymieniającego towary i usługi uważane za produkty rolne oraz usługi rolnicze)[11].
Po trzecie zlikwidowano warunek odliczania kwot zryczałtowanego zwrotu podatku na podstawie faktur VAT RR, jakim była zapłata należności za produkty rolne lub usługi rolnicze w terminie 14 dni, licząc od dnia zakupu[14]. Należy jednak zastrzec, że w poprzednim stanie prawnym warunek ten był uznawany za niezgodny z przepisami unijnymi, a w konsekwencji za nieobowiązujący (np. wyroki NSA z 9.05.2013 r., I FSK 709/12, 2.03.2016 r., I FSK 1762/14, 3.06.2016 r., I FSK 2054/14).
PRZYKŁAD
4.09.2019 r. czynny podatnik VAT zapłacił rolnikowi ryczałtowemu za nabyte produkty rolne. Zapłata nastąpiła po upływie 14 dni, licząc od dnia zakupu. Nie jest to przeszkodą w odliczeniu kwoty zryczałtowanego zwrotu VAT z faktury VAT RR (nie ma konieczności powoływania się na niezgodność polskich przepisów z przepisami unijnymi).
Zwolnienia, których stosowanie może być wyłączone w przypadku dostaw towarów dokonywanych w trybie egzekucji przez organy egzekucyjne i komorników
Po czwarte umożliwiono zapłatę przez nabywcę produktów rolnych lub usług rolniczych rolnikowi ryczałtowemu na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-rozliczeniowej, której ten rolnik jest członkiem[15]. Wcześniej nie było to możliwe, tj. konieczna była zapłata na rachunek bankowy rolnika.
Ułatwienia dla komorników i organów egzekucyjnych w wywiązywaniu się z obowiązków płatnika VAT
Komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu Kpc oraz organy egzekucyjne określone w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji[16] są płatnikami VAT od dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów (art. 18 ustawy o VAT). Mają oni niejednokrotnie problem z ustaleniem, czy do dokonywanych w trybie egzekucji dostaw towarów należy stosować zwolnienia od VAT, zwłaszcza dotyczące budynków, budowli oraz ich części (art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a). Kontakt z podatnikiem-dłużnikiem jest bowiem często utrudniony (np. gdy jest za granicą), a możliwość uzyskania informacji z dokumentacji podatnika i instytucji zewnętrznych ograniczona. Dotychczasowe przepisy nie przewidywały w takich przypadkach żadnych uproszczeń.
Od 1.09.2019 r. wprowadzono zasadę[17], że jeżeli udokumentowane działania organów egzekucyjnych lub komorników nie doprowadziły – na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika – do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów, o której mowa w art. 18:
- zwolnień od podatku z art. 43 ust. 1 pkt 2, 3 i 9–10a,
- zwolnień od podatku, określonych przepisami wykonawczymi, lub jednego z tzw. zwolnień podmiotowych (tabela powyżej),
to przyjmuje się, że warunki zastosowania zwolnień od podatku nie są spełnione.
W konsekwencji dokonane w trybie egzekucji dostawy towarów będą opodatkowane VAT (najczęściej według stawki 23 lub 8%), jeżeli podjęte przez komornika lub organ egzekucyjny udokumentowane działania w celu potwierdzenia zwolnienia były z powodu leżącego po stronie dłużnika bezskuteczne.
Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu nowelizacji z 4.07.2019 r., zmiany te dają pewność zarówno płatnikom, którzy mają obowiązek obliczenia, pobrania i wpłacenia podatku VAT w prawidłowej wysokości, ale również zapewnią ochronę podatnikom dokonującym nabycia towarów w trybie egzekucji, którzy w związku z takim nabyciem skorzystali z prawa do odliczenia podatku wykazanego w fakturze (możliwość odliczenia VAT brali pod uwagę, dokonując nabycia w trybie egzekucji).
PRZYKŁAD
Komornik sprzedaje budynek magazynowy należący do dłużnika zarejestrowanego jako czynny podatnik VAT. Ze względu na niechęć dłużnika do współpracy nie może ustalić, czy są spełnione przesłanki zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a. Na podstawie art. 43 ust. 21 może przyjąć, że warunki zastosowania tych zwolnień nie są spełnione i opodatkować dostawę VAT według stawki 23%.
Jednocześnie nabywca budynku może mieć pewność, że zastosowanie tej stawki było zasadne, i w konsekwencji odliczyć VAT z faktury wystawionej przez komornika w imieniu dłużnika bez ryzyka zakwestionowania prawa do odliczenia przez organy podatkowe na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 2 (tj. ze względu na udokumentowanie fakturą transakcji zwolnionej od VAT).
Wskazane przepisy stosuje się wyłącznie do dostaw, o których mowa w art. 18 ustawy o VAT, dokonanych od 1.09.2019 r. Wynika to z art. 13 nowelizacji z 4.07.2019 r., który wyłącza stosowanie tych regulacji do wcześniejszych dostaw.
Jednorazowa korekta odliczonego podatku przez podatników przechodzących na zwolnienie od VAT
Podatnicy decydujący się na skorzystanie ze zwolnień od VAT (o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3, tj. dla dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej oraz świadczenia usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego, bądź art. 113 ust. 1 – tzw. podmiotowego – z uwagi na wartość sprzedaży nieprzekraczającą w poprzednim roku podatkowym 200 tys. zł) są często obowiązani do korekty odliczonego podatku. Następuje bowiem wówczas zmiana przeznaczenia zakupionych towarów i usług (z działalności opodatkowanej do działalności zwolnionej), a tym samym zmiana prawa do odliczenia VAT (na podstawie art. 91 ust. 7).
Dotychczas taka korekta zawsze musiała być dokonywana na zasadach ogólnych. Niekiedy oznaczało to konieczność składania wielu deklaracji VAT-7 za styczeń lat następujących po roku, za który dokonywano korekty (czyli przez kolejne pozostałe lata okresu korekty).
Od 1.09.2019 r. wprowadzono ułatwienie w tym zakresie, umożliwiając jednorazową korektę za pozostały okres korekty, w deklaracji podatkowej składanej za ostatni okres rozliczeniowy[18]. Podatnik może skorzystać z tego ułatwienia albo dokonywać korekty na dotychczasowych zasadach (rozłożonej w czasie).
PRZYKŁAD
Przedsiębiorca – będący dotychczas czynnym podatnikiem VAT – od 1.01.2020 r. wybrał zwolnienie podmiotowe z VAT. W związku z tym ma obowiązek korekty części odliczonego VAT z tytułu zakupu środka trwałego w 2019 r. (okres korekty to 5 lat). W świetle art. 91 ust. 7e może wybrać, czy:
- 4-krotnie zmniejszy kwotę VAT naliczonego o 1/5, po zakończeniu lat 2020–2023,
- jednorazowo zmniejszy kwotę VAT naliczonego o 4/5, w deklaracji VAT-7 za grudzień 2019 r. (gdy rozlicza VAT co miesiąc) lub w deklaracji VAT-7K za IV kwartał 2019 r. (gdy rozlicza VAT kwartalnie).
Wykreślanie podatników z rejestrów podatników VAT i VAT-UE
Od 1.09.2019 r. przyspieszono wykreślanie podatników z rejestru podatników VAT ze względu na nieskładanie deklaracji VAT-7 lub VAT-7K. Do końca sierpnia 2019 r. następowało to w przypadku niezłożenia takich deklaracji (przez podatnika obowiązanego do ich składania) za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały. Obecnie podatnik zostanie wykreślony już w przypadku, gdy nie złoży deklaracji za 3 kolejne miesiące lub za kwartał (nowe brzmienie art. 96 ust. 9a pkt 2).
PRZYKŁAD
Czynny podatnik VAT, który w zgłoszeniu VAT-R zadeklarował składanie miesięcznych deklaracji, nie złożył deklaracji VAT-7 za październik, listopad i grudzień 2019 r. Będzie to przesłanką wykreślenia go z rejestru podatników VAT.
W świetle poprzednio obowiązującego brzmienia art. 96 ust. 9a pkt 3 oraz art. 97 ust. 15 nie było oczywiste, czy na podstawie tych przepisów wykreślani z rejestrów podatników VAT i VAT-UE są jedynie podatnicy składający „zerowe” deklaracje VAT-7/VAT-7K, czy też także ci, którzy w składanych deklaracjach wykazują same zakupy (bez sprzedaży) lub samą sprzedaż (bez zakupów) albo tylko import towarów.
Nowa treść przepisów rozwiewa te wątpliwości. Wyraźnie wynika z nich, że na tej podstawie wykreślani są tylko podatnicy, którzy przez:
- 6 kolejnych miesięcy lub 2 kwartały (w przypadku rejestru podatników VAT),
- 3 miesiące lub kwartał (w przypadku rejestru podatników VAT-UE)
składają „zerowe” deklaracje VAT-7/VAT-7K (tj. takie, w których nie wykazali ani sprzedaży, ani nabycia towarów lub usług, ani też importu towarów z kwotami podatku do odliczenia).
Zmiana dotyczy także przepisu pozwalającego na przywracanie rejestracji podatnika wykreślonego z rejestru podatników VAT na podstawie art. 96 ust. 9a pkt 2 (tj. ze względu na nieskładanie deklaracji VAT). Od września 2019 r. możliwość ta została ograniczona do przypadków, gdy wniosek podatnika zostanie złożony w terminie 2 mies. od dnia wykreślenia z rejestru[19]. Ponadto obecnie przepisy wprost stanowią, że przywrócenie takie jest możliwe również w przypadku podatników, którzy złożą deklaracje „zerowe”, jeśli będzie to wynikać ze specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej[20].
PRZYKŁAD
W grudniu 2019 r. czynny podatnik VAT został wykreślony z rejestru podatników VAT ze względu na niezłożenie deklaracji VAT-7 za 3 kolejne miesiące. Po 3 miesiącach od wykreślenia złożył wniosek o przywrócenie rejestracji bez konieczności składania zgłoszenia rejestracyjnego. Ze względu na upływ 2-miesięcznego terminu od dnia wykreślenia z rejestru, wniosek taki nie zostanie przez naczelnika US uwzględniony.
Z regulacji przejściowych wynika, że nowego brzmienia art. 96 ust. 9a pkt 2 i 3 nie stosuje się do okresów rozliczeniowych przypadających przed 1.09.2019 r[21].
Zmniejszenie sankcji w przypadku złożenia korekty w trakcie kontroli celno-skarbowej
Od 1.09.2019 r. wprowadzono także zmianę w przepisach o ustalaniu dodatkowego zobowiązania podatkowego[22]. Dotychczas konsekwencje złożenia deklaracji korygującej po wszczęciu kontroli celno-skarbowej oraz po jej zakończeniu i otrzymaniu wyniku kontroli były takie same, tj. sankcja wynosiła 20%. Nie istniała w związku z tym zachęta do składania deklaracji korygujących po wszczęciu kontroli celno-skarbowej, lecz jeszcze przed jej zakończeniem.
Zmiana polega na ograniczeniu wysokości sankcji do 15% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego albo kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego bądź różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe, w razie spełnienia łącznie dwóch warunków:
- złożenia deklaracji korygującej w terminie 14 dni od dnia doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej,
- wpłacenia kwoty zobowiązania podatkowego lub zwrócenia nienależnej kwoty zwrotu najpóźniej w dniu złożenia deklaracji korygującej.
Ma to zachęcić podatników do składania deklaracji korygującej już w trakcie kontroli celno-skarbowej.
Zmiany dotyczące rozliczania VAT z tytułu importu towarów
Kilka zmian wprowadzono w przepisach dotyczących rozliczania VAT z tytułu importu towarów.
Od 1.09.2019 r. rozliczenie zamknięcia, o którym mowa w art. 175 rozporządzenia 2015/2446[23], jest uznawane za dokument, w którym podatnik obowiązany jest do obliczenia i wykazania kwoty VAT z tytułu importu towarów[24] (do zmiany tej dostosowano treść art. 37 ust. 1aa ustawy o VAT). Przepisy celne przewidują, że w niektórych sytuacjach nie występuje zgłoszenie celne zamykające procedurę celną, natomiast importer ma obowiązek przedstawienia rozliczenia zamknięcia (dotyczy to towarów objętych procedurą uszlachetniania czynnego, gdy następuje uproszczone zakończenie tej procedury, zgodnie z art. 324 i art. 325 rozporządzenia 2015/2447[25]).
Ponieważ dotychczas ustawa o VAT nie wymieniała rozliczenia zamknięcia jako dokumentu, w którym może być obliczony i wykazany VAT od importu towarów, podatek ten określany był przez naczelnika UCS w decyzji. Wiązała się z tym konieczność zapłaty przez podatnika VAT wraz z odsetkami. Omawiana zmiana temu zaradza, gdyż umożliwia rozliczanie podatku VAT od importu towarów bez konieczności wydawania każdorazowo decyzji określającej ten podatek i zapłaty odsetek.
Kolejna zmiana wprowadzona od 1.09.2019 r. ma charakter porządkujący. Wynika z tego, że od 2016 r. nie funkcjonuje w systemie prawa pojęcie „pojedynczego pozwolenia”, do którego odwołuje się art. 33b ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT. Dlatego zastąpiono je pojęciem „odprawy scentralizowanej”.
Zmieniany przepis stanowi część ustępu stanowiącego delegację ustawową dla MF do określenia deklaracji importowej VAT-IM, w związku z czym konieczne było również określenie przepisu przejściowego[27] przewidującego zachowanie mocy dotychczasowego rozporządzenia[28] nie dłużej niż do 31.08.2020 r.
Inne zmiany w ustawie o VAT obowiązujące od 1.09.2019 r.[26]
* Wyłączono opodatkowanie importu towarów w przypadku zawarcia umów między Polską a państwem trzecim, dotyczących budowy lub utrzymania mostów transgranicznych lub wspólnych odcinków dróg oraz uzyskania stosownych decyzji Rady upoważniających do stosowania środków stanowiących odstępstwo od art. 2 ust. 1 lit. d dyrektywy 112 (dodany ust. 6 w art. 5).
* Doprecyzowano, że dokumenty, o których mowa w art. 14 ust. 5, 9b i 9ca (w tym spis z natury towarów na dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu), są składane w terminie złożenia deklaracji podatkowej, a nie załączane do tej deklaracji, co obecnie – ze względu na obowiązek składania deklaracji VAT w formie elektronicznej – nie jest możliwe.Dostosowano zwolnienie z VAT dla gier hazardowych do nowych przepisów ustawy o grach hazardowych (art. 43 ust. 1 pkt 15 w nowym brzmieniu).
* Doprecyzowano, że potwierdzenie zapłaty należności, będące jednym z warunków skrócenia terminu zwrotu VAT do 25 dni, musi być złożone w US najpóźniej w dniu złożenia deklaracji (art. 87 ust. 6 pkt 3 w nowym brzmieniu).
* Ponadto w art. 33a określającym uproszczoną procedurę rozliczania importu towarów (bezpośrednio w ramach deklaracji VAT) uchylono obowiązek przedstawienia naczelnikowi UCS dokumentów potwierdzających rozliczenie kwoty podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej w terminie 4 mies. po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu[29]. Do tej pory naruszenie tego obowiązku skutkowało utratą prawa do rozliczania importu towarów w procedurze uproszczonej.
* Dla części podatników zmiana ta wchodzi w życie od 1.04.2020 r.[30] Dla większości (w tym dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorców) zacznie jednak obowiązywać dopiero od 1.07.2020 r.[32]
* Należy tu nadmienić, że od 1.07.2020 r. w treści art. 33a ustawy o VAT nastąpią też inne zmiany[32], które umożliwią rozliczanie podatku należnego bezpośrednio w deklaracji VAT wszystkim podatnikom zarejestrowanym jako podatnicy VAT czynni, jeżeli będą dokonywać zgłoszeń celnych przez przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych (warunek ten nie będzie się odnosić do podmiotów posiadających pozwolenie na stosowanie uproszczeń, o których mowa w art. 166 oraz art. 182 unijnego kodeksu celnego bądź status upoważnionych przedsiębiorców, tzw. AEO[33]). W ten sposób będzie mógł być rozliczany podatek należny od całego importu towarów, tj. zarówno objętego uproszczeniami celnymi, jak i zgłoszeniami celnymi składanymi na ogólnych zasadach.
* Uwaga: podatnicy korzystający z tej możliwości nie będą mogli składać deklaracji VAT za okresy kwartalne[34].
* Co więcej, wyłączenie możliwości składania deklaracji kwartalnych obowiązywać będzie również przez pewien czas po zaprzestaniu importu towarów, rozliczanego na zasadach określonych w ustawie o VAT. Powrót do składania deklaracji miesięcznych będzie możliwy nie wcześniej niż po upływie 12 mies. następujących po ostatnim miesiącu kwartału, w którym dokonano tego importu[35].
Katalog wyrobów objętych pakietem paliwowym
W art. 103 ust. 5a–5c ustanowiono szczególne terminy zapłaty VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych należących do towarów wymienionych w zał. nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym[36]. W związku z wątpliwościami, jakie wyroby akcyzowe objęte są ww. regulacjami, od 1.09.2019 r. określono katalog wyrobów, do których ma zastosowanie art. 103 ust. 5a (patrz ramka poniżej). Wprowadzono też uproszczenie: aktualne ceny paliw, służące do określenia podstawy opodatkowania, będą ogłaszane przez MF w Biuletynie Informacji Publicznej na okresy miesięczne (a nie 2-tygodniowe) – art. 30a ust. 2a i 2b.
Wyroby objęte pakietem paliwowym
1) benzyny lotnicze (CN 2710 12 31)
2) benzyny silnikowe (CN 2710 12 25 – z wyłączeniem benzyn lakowych i przemysłowych, CN 2710 12 41, CN 2710 12 45, CN 2710 12 49, CN 2710 12 51, CN 2710 12 59, CN 2710 12 90, CN 2207 20 00)
3) gaz płynny/LPG (CN 2711 12, CN 2711 13, CN 2711 14 00, CN 2711 19 00)
4) oleje napędowe (CN 2710 19 43, CN 2710 20 11)
5) oleje opałowe (CN 2710 19 62, CN 2710 19 64, CN 2710 19 68, CN 2710 20 31, CN 2710 20 35, CN 2710 20 39, CN 2710 20 90)
6) paliwa typu benzyna do silników odrzutowych (CN 2710 12 70)
7) paliwa typu nafta do silników odrzutowych (CN 2710 19 21)
8) pozostałe oleje napędowe (CN 2710 19 46, CN 2710 19 47, CN 2710 19 48, CN 2710 20 15, CN 2710 20 17, CN 2710 20 19)
9) paliwa ciekłe w rozumieniu ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw[38], które nie zostały ujęte w pkt 1–4 i 6–8
10) biopaliwa ciekłe w rozumieniu ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych[39]
11) pozostałe wyroby, o których mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym, wymienione w zał. nr 1 do niej, bez względu na kod CN
Likwidacja odwrotnego obciążenia w transakcjach krajowych
Od 1.11.2019 r. obowiązek zapłaty podatku należnego z tytułu transakcji między krajowymi kontrahentami zawsze będzie ciążyć na sprzedawcy. Zniesieniu odwrotnego obciążenia towarzyszy wprowadzenie obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności (MPP) przy zapłacie należności za niektóre towary i usługi. Zmieniono też przepisy o solidarnej odpowiedzialności nabywcy za zobowiązania sprzedawcy z tytułu VAT.
W konsekwencji uchylenia przepisów o stosowaniu odwrotnego obciążenia w transakcjach krajowych (m.in. art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8 oraz zał. nr 11 i 14 do ustawy o VAT) od 1.11.2019 r. odwrotne obciążenie będzie stosowane tylko w przypadku nabywania przez polskich podatników towarów i usług od zagranicznych kontrahentów (na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5).
W związku z tym zlikwidowano też obowiązek składania informacji podsumowujących VAT-27, ciążący obecnie na podatnikach dokonujących dostaw towarów lub świadczących usługi, dla których na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8 podatnikami są nabywcy (uchylenie art. 101a).
W regulacjach przejściowych[40] przewidziano, że uchylane przepisy będą mieć zastosowanie do dostaw towarów lub świadczenia usług wykonanych:
* przed 1.11.2019 r. – dla których obowiązek podatkowy powstał lub faktura została wystawiona po 31.10.2019 r.,
* po 31.10.2019 r. – dla których faktura została wystawiona przed 1.11.2019 r.
PRZYKŁAD
25.10.2019 r. A – czynny podatnik VAT – wykonał, jako podwykonawca, na rzecz czynnego podatnika B usługę stanowiącą robotę budowlaną. Fakturę wystawił 5.11.2019 r.
Na mocy art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31.10.2019 r. w zw. z art. 10 nowelizacji z 9.08.2019 r. podatnikiem z tytułu świadczenia tej usługi będzie B. Jednocześnie na podstawie art. 101a ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31.10.2019 r. w zw. z art. 10 ww. nowelizacji A będzie miał obowiązek wykazać tę usługę w informacji VAT-27 składanej za listopad 2019 r.
PRZYKŁAD
4.11.2019 r. X czynny podatnik VAT wykonał dostawę złomu na rzecz czynnego podatnika Y. Dokumentującą ją fakturę wystawił 30.10.2019 r.
Na mocy art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31.10.2019 r. w zw. z art. 10 nowelizacji z 9.08.2019 r. podatnikiem z tytułu tej dostawy będzie Y. Jednocześnie na podstawie art. 101a ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31.10.2019 r. w zw. z art. 10 ww. nowelizacji X będzie miał obowiązek wykazać tę usługę w informacji VAT-27 składanej za listopad 2019 r.
Obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności
Z początkiem lipca 2018 r. do ustawy o VAT dodano przepisy określające zasady stosowania tzw. mechanizmu podzielonej płatności (MPP)[41]. Obecnie korzystanie z niego jest dobrowolne. Od 1.11.2019 r. to się zmieni – z nowo wprowadzonego art. 108a ust. 1a wynika bowiem, że płatność z zastosowaniem MPP stanie się w niektórych przypadkach obowiązkowa. Dotyczy to płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w nowym zał. nr 15 do ustawy o VAT, jeżeli łącznie spełnionych zostanie pięć warunków (patrz ramka).
PRZYKŁAD
15.11.2019 r. przedsiębiorca otrzymał fakturę na kwotę brutto 18 tys. zł dokumentującą zakup, m.in. komputera (towar wymieniony w poz. 60 zał. nr 15 do ustawy o VAT) za 8 tys. zł. Faktury nie uregulowano w drodze potrącenia ani nie dokumentuje ona transakcji z umowy o ppp. Przedsiębiorca ma więc obowiązek opłacić ją z zastosowaniem MPP, w części dotyczącej zakupu komputera. Pozostała część należności (10 tys. zł) może, ale nie musi być opłacona z zastosowaniem MPP.
Z całokształtu przepisów określających MPP wynika, że stosowanie tego mechanizmu jest możliwe tylko, jeżeli podatnik VAT otrzymał fakturę z wykazaną kwotą VAT. Uznać należy, że zasada ta obowiązuje również w przypadku stosowania przepisów o obowiązkowym MPP.
Warto tu przypomnieć, że podatnikami VAT są wszystkie podmioty wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1. W konsekwencji wszystkie takie podmioty (a więc nie tylko podatnicy zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, lecz także podatnicy zarejestrowani jako zwolnieni oraz podatnicy niezarejestrowani) będą mieć – w przypadku spełnienia określonych przepisami warunków – obowiązek stosowania MPP.
Jeśli chodzi o kwotę należności ogółem na fakturze, treść nowego art. 108a ust. 1a (jak również art. 106e ust. 1 pkt 18a oraz art. 105a ust. 3 pkt 5) zawiera błąd. Otóż z przepisów tych wynika, że warunkiem obowiązkowego stosowania MPP jest, aby kwota ta stanowiła dokładnie 15 tys. zł. Teoretycznie zatem obowiązek stosowania MPP nie będzie istniał, gdy kwota należności będzie niższa lub wyższa od 15 tys. zł.
Taka interpretacja przepisu prowadziłaby jednak do wypaczenia jego sensu, co uzasadnia odstępstwo od jego wykładni językowej i odwołanie się do wykładni celowościowej (zob. np. uchwała SN z 21.01.2016 r., III SZP 4/15). Dlatego uważam, że warunkiem obowiązkowego stosowania MPP będzie, aby kwota należności ogółem na fakturze przekraczała 15 tys. zł (skoro o przekroczeniu tej kwoty jest mowa w art. 19 pkt 2 Pp). Z pewnością podobne stanowisko zajmą organy podatkowe.
Warunki stosowania obowiązkowego MPP
- podatnik VAT otrzymał fakturę z wykazaną kwotą VAT
- faktura dokumentuje nabycie towarów lub usług wymienionych w nowym zał. nr 15 do ustawy o VAT
- kwota należności na tej fakturze stanowi kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 Pp, a więc przekracza 15 tys. zł[42]
- płatność nie jest dokonywana w drodze potrącenia, o którym mowa w art. 498 Kc; wyłączenie to ma zastosowanie w zakresie, w jakim kwoty należności są potrącane[43]
- płatność nie wynika z faktury dokumentującej transakcje realizowane w wykonaniu umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym (ppp)[44], jeżeli podmiot, na rzecz którego dokonywana jest płatność, na dzień dokonania dostawy był partnerem prywatnym, z którym podmiot publiczny zawarł umowę o ppp, lub jednoosobową spółką partnera prywatnego albo spółką kapitałową, której jedynymi wspólnikami są partnerzy prywatni, z którą podmiot publiczny zawarł umowę o ppp[45]
Co istotne, dla spełnienia omawianego warunku ważna jest kwota należności ogółem na fakturze, a nie kwota należności za towary lub usługi wymienione w zał. nr 15 do ustawy o VAT.
Obowiązek dokonywania płatności z zastosowaniem MPP może więc powstać, nawet jeżeli w niewielkiej części faktura dokumentuje dostawy takich towarów lub usług. Niemniej będzie dotyczył tylko tej części płatności, która przypada na towary wymienione w zał. nr 15 (pozostała kwota należności z faktury może być uregulowana bez stosowania MPP).
Nowy zał. nr 15 do ustawy o VAT wymienia 150 pozycji, w tym:
- towary i usługi objęte dotąd odwrotnym obciążeniem w transakcjach krajowych (np. różnego rodzaju odpady oraz roboty budowlane),
- towary należące dotąd do tzw. towarów wrażliwych, tj. w przypadku których nabywcy mogą ponosić odpowiedzialność solidarną za zaległości podatkowe nabywców (np. paliwa, oleje opałowe oraz smarowe),
- dodatkowo wiele innych towarów, np. węgiel i produkty węglowe, niektóre maszyny i urządzenia elektryczne (np. telewizory) oraz części i akcesoria do pojazdów silnikowych (patrz tabela poniżej).
Niektóre towary i usługi wymienione w zał. nr 15 do ustawy o VAT (pominięto towary i usługi objęte do końca października 2019 r. odwrotnym obciążeniem, a także należące do towarów wrażliwych – dotychczasowe zał. nr 11, 13 i 14 ustawy o VAT)
Należy przy tym zwrócić uwagę, że obecnie w przypadku świadczenia usług stanowiących roboty budowlane odwrotne obciążenie może mieć zastosowanie wyłącznie w razie świadczenia usług przez podwykonawców. Nowe przepisy o MPP nie przewidują podobnego ograniczenia, a zatem obowiązek dokonywania płatności z zastosowaniem MPP może powstać w odniesieniu do wszystkich usług budowlanych.
PRZYKŁAD
Czynny podatnik X wykonał usługę budowlaną dla czynnego polskiego podatnika Y. Do 31.10.2019 r. podatnikiem z tytułu świadczenia tej usługi jest:
* Y (w ramach odwrotnego obciążenia) – jeżeli X wykonał ją jako podwykonawca,
* X – w przeciwnym razie.
Od 1.11.2019 r. podatnikiem z tytułu świadczenia takiej usługi będzie X (bez względu na to, czy wykona usługę jako podwykonawca, czy nie działając w takim charakterze), jednak Y może być zobowiązany do zapłaty z zastosowaniem MPP (będzie tak, jeżeli usługa zostanie udokumentowana fakturą z kwotą należności ogółem przekraczającą 15 tys. zł).
Faktury z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”
Sprzedawcy towarów i usług, za które – zgodnie z art. 108a ust. 1a – nabywcy będą mieć obowiązek zapłaty z zastosowaniem MPP, zostali zobowiązani do zawarcia na wystawianych przez siebie fakturach wyrazów „mechanizm podzielonej płatności”[46]. Jednocześnie nawet jeśli takiej adnotacji na fakturze nie umieszczą, będą zobligowani do przyjęcia płatności należności z niej wynikającej, z zastosowaniem MPP[47] (podobnie nabywcy towarów lub usług wymienionych w zał. nr 15 będą obowiązani do zapłaty za nie w ramach MPP, nawet jeśli otrzymają fakturę bez adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”).
PRZYKŁAD
W grudniu 2019 r. przedsiębiorca X wystawił fakturę dokumentującą m.in. sprzedaż ołowiu nieobrobionego plastycznie (towar wymieniony w poz. 47 nowego zał. nr 15 do ustawy o VAT) na kwotę 27 000 zł brutto bez adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”. Mimo to:
* nabywca jest zobowiązany do opłacenia faktury w ramach MPP w części dotyczącej dostawy ołowiu[48],
* X ma obowiązek przyjąć zapłatę od nabywcy z zastosowaniem MPP.
Obowiązek posiadania rachunku rozliczeniowego
Od 1.11.2019 r. wprowadzono też obowiązek[49] posiadania – przez część podatników – prowadzonych w walucie polskiej rachunków rozliczeniowych, o których mowa w art. 49 ust. 1 pkt 1 Prawa bankowego[50], lub imiennych rachunków w skok otwartych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Obowiązek ten będzie ciążyć na podatnikach dokonujących dostaw towarów lub świadczących usługi, o których mowa w nowym zał. nr 15 do ustawy o VAT, a także na nabywcach takich towarów lub usług.
Dotyczyć będzie również podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terenie Polski. W związku z tym dla takich podatników określono system rekompensat, pozwalający uzyskać zwrot kosztów obsługi wskazanych rachunków oraz prowadzonych do nich rachunków VAT[51].
Sankcje za naruszenie obowiązków
Na podatników (zarówno sprzedawców, jak i nabywców) naruszających obowiązki określone nowymi przepisami może być nałożona sankcja w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego (ustalonego przez naczelnika US lub UCS). Nie dotyczy to osób fizycznych, które z tego tytułu będą ponosić odpowiedzialność karną skarbową (co wyłączy możliwość ustalania im sankcji).
PRZYKŁAD
15.11.2019 r. przedsiębiorca A wystawił fakturę dokumentującą dostawę tego samego dnia wielu towarów na rzecz przedsiębiorcy B, na łączną kwotę 28 000 zł brutto. Wśród nich były m.in. odpady szklane (wymienione w poz. 80 zał. nr 15 do ustawy o VAT). Kwota podatku na fakturze, przypadająca na te odpady, wynosi 2300 zł. Jeżeli:
* A nie zamieścił na fakturze adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”, może mu być ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe w kwocie 690 zł (2300 zł × 30%), chyba że mimo braku tej adnotacji B opłacił fakturę w ramach MPP lub A jest osobą fizyczną, która za ten sam czyn ponosi odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe polegające na nieprawidłowym wystawieniu faktury,
* B nie opłacił faktury w ramach MPP[52], może mu być ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe w kwocie 690 zł (2300 zł × 30%), chyba że A rozliczył całą kwotę podatku wynikającą z faktury lub B jest osobą fizyczną, która za ten sam czyn ponosi odpowiedzialność karną skarbową.
Należy tu też wspomnieć o wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów płatności z pominięciem MPP. Od 1.01.2020 r. nie będzie do nich zaliczany koszt w tej części, w jakiej płatność, dotycząca transakcji między przedsiębiorcami przekraczającej 15 tys. zł, została dokonana z pominięciem MPP, pomimo zamieszczenia na fakturze adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”.
Płatność z pominięciem MPP, po wcześniejszym uznaniu wydatku za koszt podatkowy, skutkować będzie obowiązkiem:
* zmniejszenia kosztów albo, wobec braku takiej możliwości,
* zwiększenia przychodu
w miesiącu, w którym płatności dokonano[53].
Wyłączenia te mają zastosowanie do zapłaty należności w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31.12.2019 r. Nie stosuje się ich do płatności dotyczących kosztów zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed 1.01.2020 r.
Pozostałe zmiany w przepisach określających MPP
Oprócz wyżej opisanych zmian, od 1.11.2019 r. w regulacjach dotyczących MPP wprowadzono również kilka innych, polegających na umożliwieniu:
- dokonywania jednym komunikatem przelewu zapłaty za więcej niż jedną fakturę (art. 108a ust. 3a–3c); ten sposób zapłaty jest możliwy w przypadku wystawienia na rzecz podatnika, przez jednego dostawcę lub usługodawcę, w okresie nie krótszym niż jeden dzień i nie dłuższym niż jeden miesiąc, więcej niż jednej faktury; komunikat przelewu obejmuje wówczas wszystkie ww. faktury wystawione dla podatnika, zawiera kwotę odpowiadającą sumie kwot podatku w nich wykazanych i okres, za który dokonywana jest płatność,
- występowania z wnioskiem o przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy byłym wspólnikom rozwiązanych spółek cywilnych lub handlowych niemających osobowości prawnej (art. 108b ust. 7),
- wnoszenia przez podatników zażalenia na postanowienie zawierające zgodę naczelnika US na przekazanie środków z rachunku VAT na powiązany z nim rachunek rozliczeniowy podatnika (art. 108b ust. 1a)[54],
- opłacania z rachunku VAT nie tylko VAT, ale i innych należności: z tytułu CIT, PIT, akcyzy, cła, składek ZUS; konsekwencją jest rozszerzenie egzekucji z rachunku VAT również na te inne należności[55].
Zmiany w solidarnej odpowiedzialności nabywców niektórych towarów
Gruntownie znowelizowano przepisy określające solidarną odpowiedzialność nabywców niektórych towarów za zaległości podatkowe (z tytułu VAT) dotyczące dostawy tych towarów.
Po pierwsze całkowicie zmieniono katalog towarów, w związku z nabyciem których odpowiedzialność ta może powstać. Od 1.11.2019 r. będą to towary wymienione w nowym zał. nr 15 do ustawy o VAT[56], jednak z wyłączeniem towarów:
- udokumentowanych fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza 15 tys. zł[57],
- za które podatnik dokonał zapłaty z zastosowaniem MPP[58].
Po drugie od 1.11.2019 r. odpowiedzialność solidarna może powstać niezależnie od wartości zakupów towarów dokonanych w danym miesiącu. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami jednym z warunków zaistnienia takiej odpowiedzialności jest, aby wartość netto towarów wrażliwych (tj. wymienionych w zał. nr 13 do ustawy o VAT), nabywanych od jednego podmiotu dokonującego ich dostawy, przekroczyła w danym miesiącu kwotę 50 tys. zł.
PRZYKŁAD
W styczniu 2020 r. podatnik X kupił akumulatory elektryczne (wymienione w poz. 66 nowego zał. nr 15 do ustawy o VAT) za 6000 zł netto + 1380 zł VAT. Zakup ten został przez sprzedawcę udokumentowany fakturą na kwotę 7380 zł brutto. Nie jest wykluczone, że na podstawie art. 105a ust. 1 ustawy o VAT X będzie odpowiadał solidarnie wraz ze sprzedawcą za jego zaległości podatkowe dotyczące dostawy towarów, którą dokumentuje ta faktura. Ryzyko takiej odpowiedzialności X może jednak w prosty sposób wyłączyć, dobrowolnie opłacając fakturę z wykorzystaniem MPP.
Po trzecie zlikwidowana zostanie kaucja gwarancyjna wyłączająca stosowanie przepisów o odpowiedzialności solidarnej nabywcy[59]. Zasady, na jakich zwracane będą złożone dotychczas kaucje gwarancyjne, określa art. 9 nowelizacji z 9.08.2019 r.
Utrata prawa do kwartalnych rozliczeń
Dokonywanie dostaw towarów lub świadczenie usług wymienionych w nowym zał. nr 15 do ustawy o VAT może wyłączać możliwość składania kwartalnych deklaracji VAT-7K (tak jak obecnie dokonywanie dostaw towarów wrażliwych wymienionych w zał. nr 13 do ustawy o VAT). Będzie tak w przypadku podatników, którzy w danym kwartale lub w poprzedzających go 4 kwartałach dokonali dostawy towarów lub świadczenia usług, o których mowa w zał. nr 15 do ustawy o VAT, chyba że łączna wartość tych dostaw bez kwoty podatku nie przekroczyła, w żadnym miesiącu z tych okresów, kwoty 50 tys. zł[60].
Powyższa zmiana może spowodować utratę z dniem 1.11.2019 r. prawa do składania deklaracji kwartalnych przez podatników obecnie uprawnionych do ich składania. Jak wynika z art. 11 nowelizacji z 9.08.2019 r., będą oni obowiązani do składania deklaracji miesięcznych od rozliczenia za styczeń 2020 r.
PRZYKŁAD
Mały podatnik prowadzący firmę budowlaną świadczy jako podwykonawca usługi, dla których podatnikami są nabywcy (na podstawie uchylanego z dniem 1.11.2019 r. art. 17 ust. 1 pkt 8). Wartość tych usług przekracza 50 tys. zł netto miesięcznie.
Podatnik ten składa w 2019 r. deklaracje VAT-7K. 1.11.2019 r. utraci możliwość kwartalnego rozliczenia (roboty budowlane należą bowiem do usług wymienionych w nowym zał. nr 15) i począwszy od rozliczenia za styczeń 2020 r., będzie składać miesięczne deklaracje VAT-7.
Skróty w tekście:
· MF – Minister Finansów
· US – urząd skarbowy
· NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
· TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
· updof – ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych
· updop – ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych
· ustawa o VAT – ustawa o podatku od towarów i usług
· Kc – Kodeks cywilny
· Kpc – Kodeks postępowania cywilnego
· SN – Sąd Najwyższy
· MRiF – minister rozwoju i finansów
· UCS – Urząd Celno-Skarbowy
· MPP – mechanizm podzielonej płatności w VAT
· Pp – Prawo przedsiębiorców
Przypisy:
[1] DzU poz. 1520.
[2] Na dzień oddania niniejszego artykułu do druku ustawa ta oczekiwała na publikację w DzU.
[3] Pomijamy tu wchodzące w życie 1.09.2019 r. zmiany dotyczące nowego wykazu podatników VAT, wprowadzone ustawą z 12.04.2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1018), które zostały opisane w „Rachunkowości” nr 8/2019 r.
[4] Z niewielkimi wyjątkami dotyczącymi np. zmiany stawek VAT na gazety, książki i czasopisma, która – choć wchodzi w życie w listopadzie 2019 r. – zostanie opisana w cz. II artykułu, w „Rachunkowości” nr 10/2019, wraz z innymi zmianami w zakresie obniżonych stawek, które zaczną obowiązywać od kwietnia 2020 r.
[5] Jeżeli dalej przywoływany będzie artykuł bez podania nazwy ustawy, chodzi o ustawę o VAT.
[6] Tu i poniżej chodzi o PKWiU z 2008 r., obowiązującą w 2019 r. dla celów VAT.
[7] Pkt 1 lit. f.
[8] Pkt 1 lit. g.
[9] Pkt 2 lit. d.
[10] Uchylenie art. 116 ust. 2 pkt 3.
[11] Zmiany wprowadzone nowelizacją z 9.08.2019 r.
[12] Dodany ust. 3a w art. 116.
[13] Dodany ust. 4a w art. 116.
[14] Zmieniony art. 116 ust. 6 pkt 2
[15] Tamże.
[16] Ustawa z 17.06.1966 r. (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1314).
[17] Art. 43 ust. 21, art. 82a oraz art. 113 ust. 10a.
[18] Ust. 7e dodany w art. 91.
[19] Nowe brzmienie art. 96 ust. 9h.
[20] Art. 96 ust. 9ha.
[21] Art. 14 nowelizacji z 4.07.2019 r.
[22] Art. 112 ust. 2a.
[23] Tj. rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) z 28.07.2015 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 w odniesieniu do szczegółowych zasad dotyczących niektórych przepisów unijnego kodeksu celnego (DzUrz UE L 343 z 29.12.2015 r.).
[24] Nowe brzmienie art. 33a ustawy o VAT.
[25] Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) z 24.11.2015 r., ustanawiające szczegółowe zasady wykonania niektórych przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 ustanawiającego unijny kodeks celny (DzUrz UE L 343 z 29.12.2015 r.).
[26] Wprowadzone nowelizacją z 4.07.2019 r.
[27] Art. 25 ust. 1 nowelizacji z 4.07.2019 r.
[28] Rozporządzenie MRiF z 24.02.2017 r. w sprawie deklaracji importowej dla podatku od towarów i usług (DzU poz. 417 ze zm.).
[29] Rozporządzenie MRiF z 24.02.2017 r. w sprawie deklaracji importowej dla podatku od towarów i usług (DzU poz. 417 ze zm.).
[30] Art. 28 pkt 6 nowelizacji z 4.07.2019 r.
[31] Art. 11 ust. 1 i 3 nowelizacji z 4.07.2019 r.
[32] Wprowadzone ustawą z 31.07.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (DzU poz. 1495).
[33] Obecnie tylko te podmioty mogą korzystać z opisanej możliwości.
[34] Art. 99 ust. 3a pkt 3 oraz art. 99 ust. 3d w brzmieniu nadanym od 1.01.2020 r.
[35] Zob. dodawany art. 99 ust. 4a ustawy o VAT.
[36] Ustawa z 6.12.2008 r. (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 864).
[37] Ustawa z 6.12.2008 r. (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 864).
[38] Ustawa z 25.08.2006 r. (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 660).
[39] Ustawa z 25.08.2006 r. (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 1155).
[40] Art. 10 nowelizacji z 9.08.2019 r.
[41] Zob. art. 108a ust. 1.
[42] Nt. problemów interpretacyjnych związanych z tą kwotą jest mowa dalej.
[43] Zob. art. 108a ust. 1d.
[44] O której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z 19.12.2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 1445).
[45] Zob. art. 108a ust. 1e.
[46] Art. 106e ust. 1 pkt 18a.
[47] Zob. art. 108a ust. 1b.
[48] O ile nie została uregulowana w drodze potrącenia albo nie dokumentuje transakcji realizowanej w wykonaniu umowy o ppp.
[49] Art. 108e.
[50] Ustawa z 29.08.1997 r. (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 2187).
[51] Art. 108f.
[52] A nie ma zastosowania potrącenie ani faktura nie dokumentuje transakcji realizowanej w wykonaniu umowy o ppp.
[53] Zob. art. 22p ust. 1 pkt 3 i ust. 2 updof oraz art. 15d ust. 1 pkt 3 i ust. 2 updop w brzmieniu nadanym ustawą z 12.04.2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1018), zmienioną nowelizacją z 9.08.2019 r.
[54] Wnioski o wyrażenie takiej zgody zwolniono z opłaty skarbowej.
[55] Zmiana w art. 62b ust. 2 pkt 2 ustawy z 29.08.1997 r. ustawy Prawo bankowe (poz. 2187).
[56] Nowe brzmienie art. 105a ust. 1.
[57] Nowy art. 105a ust. 3 pkt 5.
[58] Nowy art. 105a ust. 3 pkt 6.
[59] Uchylenie art. 105b–105d.
[60] Nowe brzmienie art. 99 ust. 3a pkt 2.
Tomasz Krywan