Od 18 kwietnia 2020 r. obowiązują przepisy tarczy 2.0. Wprowadziła ona zmiany m.in. w zakresie zwolnienia płatników z opłacenia składek ZUS oraz wypłaty świadczenia postojowego.
Ustawa o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. z 2020 r. poz. 695), zwana tarczą 2.0, poszerzyła grupę podmiotów, które mogą uzyskać w ZUS zwolnienie z opłacenia składek o takie, które zostały zgłoszone jako płatnik składek przed 1 kwietnia 2020 r. (przed zmianą ze zwolnienia mogli skorzystać tylko płatnicy zarejestrowani w ZUS przed 1 lutego 2020 r.) oraz o firmy zgłaszające do ubezpieczeń społecznych od 10 do 49 osób.
Ze zmienionego art. 31zo ust. 1 specustawy w sprawie COVID-19 (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.) oraz dodanego do tego przepisu ust. 1a wynika, że obecnie w przypadku firm zgłaszających do ubezpieczeń społecznych od 1 do 9 osób oraz firm zgłaszających do tych ubezpieczeń od 10 do 49 osób, zwolnienie przysługuje płatnikowi składek, który rozpoczął prowadzenie działalności:
przed 1 lutego 2020 r. i który na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń społecznych wymaganą liczbę ubezpieczonych,
w okresie od 1 do 29 lutego i który na dzień 31 marca 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń społecznych wymaganą liczbę ubezpieczonych,
w okresie od 1 do 31 marca i który na dzień 30 kwietnia 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń społecznych wymaganą liczbę ubezpieczonych.
Zwolnieniem zostaną objęte nieopłacone należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, FP, FS, FGŚP lub FEP.
Jeżeli chodzi o płatników składek zgłaszających do ubezpieczeń społecznych od 10 do 49 osób, zwolnieniem zostanie objęte 50% łącznej kwoty nieopłaconych należności z tytułu składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej złożonej za dany miesiąc.
Według obowiązujących od 18 kwietnia 2020 r. przepisów tarczy 2.0, w liczbie ubezpieczonych ustalanej na potrzeby zwolnienia z opłacenia składek nie należy uwzględniać pracowników młodocianych.
Natomiast płatnik składek będący spółdzielnią socjalną może całkowicie skorzystać ze zwolnienia z obowiązku opłacenia składek za marzec, kwiecień i maj 2020 r., wykazanych w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za te miesiące, pod warunkiem, że był zgłoszony w ZUS przed dniem 1 kwietnia 2020 r. W tym przypadku zwolnienie z opłacenia składek przysługuje bez względu na liczbę osób zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych.
Nadal obowiązuje limit przychodów (tj. 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r., czyli obecnie 15.681 zł) w przypadku zwolnienia z opłacenia składek za marzec, kwiecień i maj 2020 r. przedsiębiorców prowadzących firmę samodzielnie.
Zwolnienie obejmuje też składki zapłacone
Sporo firm, mimo że spełniały warunki do zwolnienia z opłacenia należności z tytułu składek za marzec, kwiecień i maj 2020 r., zapłaciło składki należne za marzec 2020 r.
Przepisy tarczy 2.0 wprowadziły możliwość skorzystania ze zwolnienia z już opłaconych składek za marzec 2020 r. Opłacone w takiej sytuacji należności z tytułu składek podlegają zwrotowi na zasadach określonych w art. 24 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.), co oznacza, że podlegają zaliczeniu przez ZUS z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku - na poczet przyszłych składek, chyba że płatnik składek złoży wniosek o zwrot składek. Wniosek o zwrot nadpłaconych składek płatnik może złożyć na formularzu ZUS RZS-P. Nienależnie opłacone składki ZUS zwraca płatnikowi w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku o zwrot.
Należy wskazać, że płatnik, który złożył wniosek o zwolnienie ze składek za marzec, kwiecień i maj 2020 r., a opłacił składki należne za marzec br., może wnioskować do ZUS o wypłatę nadpłaconych środków najpóźniej przed upływem terminu opłacenia składek za kwiecień br. (pod warunkiem, że nie posiada zaległości wobec ZUS za okresy wcześniejsze). Jeśli przedsiębiorca nie zawnioskuje o zwrot składek zapłaconych za marzec br., to ZUS rozliczy tę wpłatę na składki za kwiecień. Należy pamiętać, że należności z tytułu składek za kwiecień i maj będą podlegały zwolnieniu tylko, jeżeli nie zostaną opłacone.
Świadczenie postojowe
Tarcza 2.0 wprowadziła także zmiany w wypłacie świadczenia postojowego. Obecnie zamiast jednokrotnego wsparcia finansowego z ZUS przewidzianego dla osób prowadzących działalność gospodarczą oraz osób wykonujących umowę cywilnoprawną (np. zlecenia, agencyjną, o świadczenie usług czy o dzieło), zmienione przepisy zakładają możliwość otrzymania świadczenia postojowego z organu rentowego:
ponownie, ale nie więcej niż trzy razy,
po raz kolejny na podstawie oświadczenia osoby uprawnionej, której wypłacono już wcześniej świadczenie postojowe,
po raz kolejny, nie wcześniej niż w miesiącu następującym po miesiącu wypłaty wcześniej przyznanego świadczenia postojowego.
Warunkiem przyznania kolejnego świadczenia postojowego jest oświadczenie przedsiębiorcy lub osoby wykonującej umowę cywilnoprawną, że sytuacja materialna wykazana we wcześniejszym wniosku nie uległa poprawie.
Znowelizowane przepisy zniosły górny limit przychodów dla przedsiębiorców wnioskujących o świadczenie postojowe. Wcześniej bowiem przedsiębiorca, który rozpoczął prowadzenie firmy przed 1 lutego 2020 r., mógł wnioskować o to świadczenie, jeżeli przychód z tej działalności uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe był nie wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS, obowiązującego na dzień złożenia wniosku. Co istotne, warunek granicznej kwoty przychodu nie będzie brany pod uwagę także w przypadku świadczeń postojowych dla osób prowadzących działalność gospodarczą, przyznawanych po raz pierwszy (również dla tych, którzy wnioski złożyli przed 18 kwietnia br.).
Z kolei zleceniobiorca, według obecnych przepisów, otrzyma świadczenie postojowe (po spełnieniu warunków), jeśli umowę cywilnoprawną zawarł przed 1 kwietnia 2020 r.