W dniu 31 marca 2020 r. weszła w życie większość przepisów nowelizacji specustawy w sprawie COVID-19. Wśród rozwiązań, które w niej zaproponowano, a które mają pomóc przedsiębiorcom w trudnej sytuacji spowodowanej epidemią koronawirusa, znalazły się także zmiany dotyczące podatku VAT.
Zmiana terminu wprowadzenia nowej matrycy stawek VAT
Od 1 kwietnia 2020 r. miał zmienić się sposób identyfikowania towarów i usług poprzez odejście od stosowania PKWiU 2008 na rzecz unijnej Nomenklatury Scalonej (CN) w zakresie towarów oraz PKWiU 2015 w zakresie usług. Nowe regulacje miały dotyczyć m.in.: ujednolicenia stawek VAT w tych samych grupach produktów, z jednoczesną zasadą równania w dół - do niższej stawki. W związku z tym niektóre stawki miały być obniżone, m.in. na produkty pierwszej potrzeby, np. pieczywo każdego rodzaju (z 8%, 23% na 5%), zupy, buliony, żywność homogenizowaną, dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego (z 8% na 5%) czy produkty dla niemowląt i dzieci (z 8% na 5%). Natomiast dla niektórych towarów stawka VAT miała być podwyższona, np. na homary i ośmiornice oraz inne skorupiaki, mięczaki i bezkręgowce wodne (m.in. kraby, langusty, krewetki, ostrygi, małże, ślimaki - z 5% na 23%).
Przepisami ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, zwanej nowelizacją specustawy w sprawie COVID-19, wejście w życie nowej matrycy stawek podatku VAT zostało przesunięte na dzień 1 lipca 2020 r.
Dłuższe obowiązywanie PKWiU 2008
Z uwagi na to, że przesunięto termin wejścia w życie przepisów dotyczących nowej matrycy stawek, rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 marca 2020 r. (Dz. U. poz. 556) zmieniono rozporządzenie w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Rozporządzenie to dostosowuje przepisy dotyczące PKWiU do zmian wynikających z nowelizacji specustawy w sprawie COVID-19.
Mocą tego rozporządzenia, do dnia 30 czerwca 2020 r. do celów opodatkowania podatkiem VAT przedłużono stosowanie PKWiU 2008.
Przy czym dodano, że do celów opodatkowania podatkiem VAT w zakresie przypadków, o których mowa w art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. f) i lit. g) ustawy o VAT, załączniku nr 15 do tej ustawy oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 111 ust. 8 tej ustawy, Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) stosuje się do dnia 31 grudnia 2020 r.
Rozporządzenie zmieniające weszło w życie z dniem 31 marca 2020 r.
Nowy plik JPK_VAT dla dużych przedsiębiorców
Deklaracje VAT-7 i VAT-7K od 1 kwietnia 2020 r. miały być składane przez dużych przedsiębiorców w postaci nowego pliku JPK_VAT (JPK_V7M i JPK_V7K). Plik ten miał obejmować część deklaracyjną oraz ewidencyjną i miał być wysyłany wyłącznie w wersji elektronicznej w terminie właściwym do złożenia deklaracji VAT. Podatnicy rozliczający VAT miesięcznie mieli wypełniać część deklaracyjną i ewidencyjną. Podatnicy, którzy rozliczają się kwartalnie, mieli wypełniać tylko część ewidencyjną za pierwsze 2 miesiące każdego kwartału, zaś po zakończeniu kwartału wypełniać część ewidencyjną za trzeci miesiąc kwartału oraz część deklaracyjną za cały kwartał.
Natomiast przez pozostałych podatników nowy plik JPK_VAT ma być składany od 1 lipca 2020 r.
Przepisami nowelizacji specustawy w sprawie COVID-19 obowiązek składania nowego pliku JPK_VAT przez dużych podatników został przesunięty na 1 lipca 2020 r. Duzi przedsiębiorcy zyskują więc dodatkowe 3 miesiące na dopasowanie swoich systemów do wymogów nowego sposobu raportowania. Jak wskazało MF na swojej stronie internetowej www.gov.pl, mają oni także więcej czasu na przeszkolenie swoich pracowników, a pracownicy na prace związane z dopasowaniem systemów księgowych i informatycznych. Eksperci IT mają więcej czasu na wykonanie u swoich klientów prac związanych z wdrożeniem nowego JPK.
Oznacza to, że wszyscy podatnicy VAT pierwszy plik JPK_VAT według nowych zasad będą składali począwszy od rozliczenia za lipiec 2020 r.
Wiążąca informacja stawkowa (WIS)
Od dnia 1 listopada 2019 r. podatnicy mogą występować do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o wydanie Wiążącej informacji stawkowej, ale wydana w tej sprawie decyzja miała być wiążąca dla organów podatkowych wobec podatnika od 1 kwietnia 2020 r. WIS wydawana jest w formie decyzji, która rozstrzyga, jaką stawkę VAT należy zastosować na dany towar lub usługę.
Przepisami nowelizacji specustawy w sprawie COVID-19 termin 1 kwietnia 2020 r. został zmieniony na dzień 1 lipca 2020 r.
Korygowanie ewidencji VAT
Od 1 kwietnia 2020 r. miały także zacząć obowiązywać przepisy zobowiązujące podatników VAT do przesyłania korekt ewidencji VAT za pomocą środków komunikacji elektronicznej w terminie 14 dni od dnia stwierdzenia, że przesłana ewidencja zawiera błędy lub dane niezgodne ze stanem faktycznym, lub zmiany danych w niej zawartych. Natomiast w przypadku stwierdzenia przez naczelnika urzędu skarbowego w przesłanej przez podatnika ewidencji błędów, które uniemożliwią przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcji, organ podatkowy miał wzywać podatnika do ich skorygowania, wskazując te błędy. W takiej sytuacji podatnik w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania miał być zobowiązany do przesłania naczelnikowi urzędu skarbowego skorygowanej ewidencji w zakresie błędów wskazanych w wezwaniu lub do złożenia wyjaśnień wskazujących, że ewidencja nie zawiera błędów.
Jeżeli podatnik wbrew obowiązkowi m.in. nie przesłałby ewidencji skorygowanej w zakresie błędów wskazanych w wezwaniu lub nie złożyłby wyjaśnień, albo zrobiłby to po terminie, naczelnik urzędu skarbowego miał nakładać na niego, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości 500 zł za każdy błąd (wskazany w wezwaniu).
Regulacje te od 1 kwietnia 2020 r. miały dotyczyć dużych podatników składających nowy plik JPK_VAT. Z uwagi na to, że przepisy dotyczące nowego pliku JPK_VAT zaczną obowiązywać wszystkich podatników od 1 lipca 2020 r., także przepisami nowelizacji specustawy w sprawie COVID-19 przesunięto termin wejścia omówionych zmian. Od 1 lipca 2020 r. przepisy te będą dotyczyły wszystkich podatników VAT.
Ponadto przepisami nowelizacji specustawy w sprawie COVID-19 wprowadzono możliwość odstąpienia od nakładania sankcji za błędy w ewidencji JKP VAT. Wcześniej z przepisów wynikało, że organ podatkowy obligatoryjnie nakłada sankcje w wysokości 500 zł. Zmiana ta pozwoli wprowadzić uznaniowość w nakładaniu sankcji i stosować je w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Jak uzasadniało Ministerstwo Finansów, wprowadzając tę zmianę, sankcje powinny być środkiem ostatecznego oddziaływania, zmiana ta pozwoli na ich ukierunkowanie na tych podatników, którzy celowo i uporczywie popełniają błędy uniemożliwiające weryfikację prawidłowości transakcji.
Oznaczenia w nowym pliku JPK_VAT
Minister Finansów wydał też rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 576).
Określenie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach i w ewidencji VAT związane jest z nowelizacją ustawy o VAT, w wyniku której podatnicy - w celu wypełnienia obowiązków związanych z rozliczeniem VAT - wyślą jeden, nowy plik JPK_VAT.
Jak wskazano wcześniej w związku z zaistniałą sytuacją (walką z koronawirusem), obowiązek składania nowego JPK_VAT, składającego się z ewidencji i deklaracji VAT, został odroczony do 1 lipca 2020 r.
Omawiane rozporządzenie zakłada, że do 31 grudnia 2020 r. podatnicy prowadzący ewidencję przy zastosowaniu kas rejestrujących będą zwolnieni z obowiązku wykazywania w nowym JPK_VAT odrębnie paragonów uznanych za faktury uproszczone. Ma to być jednak możliwe pod warunkiem, że w tym okresie wartość sprzedaży bez podatku (netto) oraz wysokość podatku należnego zostaną ujęte w zbiorczych informacjach w ewidencji sprzedaży prowadzonej przy zastosowaniu kas rejestrujących (tj. w raporcie fiskalnym).
Ponadto rozporządzenie zmieniające zakłada zmianę terminu wejścia w życie rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług, czyli jego przesunięcie z 1 kwietnia 2020 r. na 1 lipca 2020 r. Jest to konsekwencją odroczenia terminu na składanie nowego JPK_VAT do 1 lipca 2020 r.
Dłuższy termin na złożenie ZAW-NR
Dokonanie płatności należności wynikającej z otrzymanej faktury na kwotę powyżej 15.000 zł na inny rachunek niż zamieszczony w Wykazie podatników prowadzony przez szefa KAS naraża podatnika na konsekwencje podatkowe, m.in. w zakresie odpowiedzialności solidarnej nabywcy (podatnika VAT) za zaległości podatkowe dostawcy towaru lub usługodawcy.
Przy czym ustawodawca umożliwił podatnikowi uwolnienie się od takiej odpowiedzialności solidarnej poprzez złożenie zawiadomienia o zapłacie należności na rachunek bankowy spoza Wykazu. Zawiadomienie o zapłacie należności na rachunek spoza Wykazu dotychczas należało złożyć do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie 3 dni od dnia zlecenia przelewu.
Obecnie, zgodnie z przepisami nowelizacji specustawy w sprawie COVID-19, zawiadomienie ZAW-NR można złożyć w terminie 14 dni od dnia zlecenia przelewu. E-paragon
Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie kas rejestrujących (na dzień oddania GP do druku rozporządzenie nie zostało opublikowane), które ma wprowadzić przepisy dostosowujące do zmian wynikających z ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.
Przypomnijmy, że w ramach nowelizacji specustawy w sprawie COVID-19 wprowadzono m.in. zmiany w art. 111 ust. 3a ustawy o VAT. Celem tych zmian jest wprowadzenie możliwości przesyłania paragonów fiskalnych w postaci elektronicznej do klienta, za jego zgodą i w uzgodniony z nim sposób. Na skutek dopuszczenia możliwości wydawania paragonów w postaci elektronicznej, tzw. e-paragonów, z kas rejestrujących, zaistniała konieczność odpowiedniego dostosowania przepisów rozporządzenia w tym zakresie.
W wyniku tych zmian do słownika pojęć będzie wprowadzone nowe znaczenie wyrażenia "dokument w postaci elektronicznej".
Ponadto doprecyzowane będzie, jakie dodatkowe czynności zobowiązani będą wykonywać podatnicy prowadzący ewidencję, po wprowadzeniu możliwości wydawania paragonów w postaci elektronicznej. Podatnicy prowadzący ewidencję przy użyciu kas rejestrujących będą zobowiązani do:
zapewnienia stanu technicznego kasy gwarantującego czytelny widok paragonu fiskalnego lub faktury w postaci elektronicznej umożliwiający nabywcy sprawdzenie prawidłowości dokonanej sprzedaży, a także
sprawdzania poprawności wystawianego dokumentu przed zatwierdzeniem paragonu fiskalnego lub faktury, w celu wyeliminowania oczywistych pomyłek w ewidencji.
W nowo dodanym do rozporządzenia § 19a zawarta będzie regulacja, zgodnie z którą podatnicy prowadząc ewidencję przy użyciu kas on-line będą mogli wystawiać i wydawać nabywcy, za jego zgodą i w sposób z nim uzgodniony, paragon fiskalny lub fakturę w postaci elektronicznej. Natomiast w sytuacji, gdy rozpoczęta w powyżej wskazany sposób sprzedaż nie zostanie dokonana, podatnik będzie mógł wystawić paragon fiskalny anulowany lub fakturę anulowaną w postaci elektronicznej.
Podstawa prawna Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.) Ustawa z dnia 31.03.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19... (Dz. U. poz. 568)