Jak już wielokrotnie informowaliśmy, z dniem 1 września 2019 r., w wyniku nowelizacji ustawy o VAT, dokonano połączenia prowadzonych wcześniej dwóch rejestrów podatników VAT, tj. podmiotów, w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji lub którzy zostali wykreśleni z rejestru jako podatnicy VAT oraz podatników VAT, których rejestracja została przywrócona. Wykaz ten rozszerzono ponadto o podmioty zarejestrowane jako podatnicy VAT, czyli o dane dotyczące statusu podatników czynnych i zwolnionych z VAT. W ten sposób z dniem 1 września 2019 r. powstała tzw. biała lista, która zawiera pełne dane o podatnikach VAT.
Biała lista zawiera wskazane w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym i potwierdzone przy wykorzystaniu STIR:
* numery rachunków rozliczeniowych przedsiębiorców w rozumieniu Prawa bankowego, lub
* imienne rachunki w SKOK, której podmiot jest członkiem, otwarte w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
W przypadku rachunków bankowych są to wyłącznie rachunki rozliczeniowe otwarte w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. W wykazie nie ma natomiast numerów rachunków rozliczeniowych lub imiennych rachunków w SKOK - w przypadku podmiotów, w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo które wykreślił z rejestru jako podatników VAT. Wykaz ten nie zawiera także rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych (tzw. ROR), nawet jeżeli są one wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej.
Ponadto, od 1 stycznia 2020 r. zapłata należności na rachunek kontrahenta niewskazany w białej liście może wywołać negatywne skutki w PIT/CIT oraz może spowodować negatywne konsekwencje na gruncie Ordynacji podatkowej, skutkujące tym, że:
* podatnik nie zaliczy do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność na rzecz czynnego podatnika VAT zostanie dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów prowadzonym przez Szefa KAS (będzie to dotyczyć sytuacji, gdy stroną transakcji będzie inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekroczy 15.000 zł lub równowartość tej kwoty),
* nabywca (podatnik VAT) poniesie odpowiedzialność solidarną wraz z dostawcą towaru lub usługodawcą (czynnym podatnikiem VAT) za jego zaległości podatkowe - do wysokości kwoty podatku VAT, proporcjonalnie przypadającej na tę dostawę towarów lub to świadczenie usług (odpowiedzialność dotyczyć będzie wyłącznie płatności przekraczających 15.000 zł lub równowartość tej kwoty).
Wydawnictwo Gofin wystąpiło do Ministerstwa Finansów z zapytaniem, czy przelew płatności za faktury w kwocie przekraczającej 15.000 zł, który zostanie dokonany na nieznajdujący się na białej liście rachunek osobisty kontrahenta wykorzystywany w jego działalności gospodarczej (jeżeli kontrahent nie posiada innego rachunku), będzie sankcjonowany odpowiedzialnością solidarną, a nawet brakiem odliczenia VAT (z uwagi na niedochowanie należytej staranności).
W dniu 15 października 2019 r. Ministerstwo Finansów (dalej: MF) udzieliło następującej odpowiedzi:
"Od 1 stycznia 2020 r. dokonanie płatności należności wynikającej z otrzymanej faktury na kwotę powyżej 15.000 zł na inny rachunek niż zamieszczony w wykazie naraża podatnika na konsekwencje podatkowe w postaci braku możliwości zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodu lub zwiększenia przychodów w podatkach dochodowych PIT i CIT oraz odpowiedzialności solidarnej w podatku VAT. Przepisy wprowadzające wykaz podatników VAT nie przewidują natomiast sankcji w postaci braku możliwości odliczenia podatku naliczonego.
Jeżeli chodzi o należytą staranność, to wykaz podatników VAT jest jednym z narzędzi formalnych pozwalających zweryfikować okoliczności związane z transakcją, w szczególności pozyskać informacje o aktualnym statusie rejestracji kontrahentów dla celów VAT, co będzie pomocne przy dochowaniu należytej staranności przy podejmowaniu decyzji o jej zawarciu z kontrahentem. Należy jednak mieć na uwadze, że każda sprawa przez organy podatkowe zawsze jest analizowana indywidualnie."
Z odpowiedzi MF wynika, że płacąc należności powyżej 15.000 zł na konto osobiste kontrahenta niewskazane w białej liście, podatnik naraża (narazi) się na negatywne konsekwencje podatkowe. Co do zasady, nie traci on natomiast prawa do odliczenia VAT z tytułu zakupu towaru/usługi (chyba, że zostanie mu udowodnione niedochowanie należytej staranności).
Źródło: Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych