W wyniku nowelizacji ustawy o VAT dokonano wielu istotnych zmian. Kalendarium zmian wchodzących w życie w 2019 r. przedstawiliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 27 z 20 września br. W niniejszym artykule prezentujemy zmiany w VAT wchodzące w życie w 2020 r.
Zmiany od 1 stycznia 2020 r.
Od 1 stycznia 2020 r. zaczną obowiązywać nowe regulacje w zakresie wystawiania faktur do sprzedaży zaewidencjonowanej w kasie fiskalnej. Wystawienie dla nabywcy (podatnika VAT) faktury z tytułu sprzedaży zarejestrowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej będzie uzależnione od zamieszczenia na paragonie dokumentującym tę sprzedaż NIP nabywcy. Z uwagi jednak na fakt, że nie wszystkie funkcjonujące obecnie na rynku kasy rejestrujące posiadają możliwość umieszczenia na paragonie NIP nabywcy, wystawianie faktur w oparciu o paragony na rzecz nabywców posługujących się takim numerem będzie ograniczone do tej grupy kas, które posiadają tę funkcjonalność. Jeżeli podatnik dokonujący sprzedaży nie będzie miał technicznej możliwości wpisania NIP na paragonie, to nabywca powinien zadeklarować, w momencie dokonywania zakupu, że nabywa towar lub usługę jako podatnik - wówczas sprzedawca nie powinien rejestrować zakupu w kasie rejestrującej, tylko powinien od razu wystawić fakturę.
Ponadto, od 1 stycznia 2020 r. wejdą w życie przepisy nakładające na podatników sankcje w przypadku wystawienia lub posługiwania się fakturami wystawionymi do paragonów niezawierających NIP nabywcy (podatnika VAT). W takim przypadku organ podatkowy ustali dodatkowe zobowiązanie podatkowe (w wysokości 100% kwoty podatku wykazanego na fakturze) dla podatnika, który wystawi taką fakturę, a także dla nabywcy (czynnego podatnika VAT), który ujmie ją w ewidencji VAT. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie będzie jednak ustalane w stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe.
Należy także podkreślić, że zarówno obowiązek wystawiania faktur do paragonów wyłącznie zawierających NIP nabywcy (podatnika VAT), jak i sankcja spowodowana naruszeniem tego obowiązku, nie będą dotyczyć podatników świadczących usługi taksówek osobowych, z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą (PKWiU 49.32.11.0).
Powyższe zmiany nie będą dotyczyły sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej przed 1 stycznia 2020 r.
Na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (www.gov.pl) zamieszczono komunikat dotyczący nowych zasad wystawiania faktur do paragonów fiskalnych, które będą obowiązywać od 1 stycznia 2020 r.
Ministerstwo Finansów (dalej: MF) wskazało m.in., że zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, paragon do kwoty 450 zł brutto (100 euro) z NIP nabywcy stanowi fakturę uproszczoną, równoważną ze zwykłą fakturą. W przypadku takich paragonów (z NIP nabywcy), aby potwierdzić zakup, nabywca nie musi (nie będzie musiał w 2020 r.) dodatkowo występować o zwykłą fakturę.
Zmiany od 1 kwietnia 2020 r.
Zgodnie z nowelizacją ustawy o VAT, od kwietnia 2020 r. deklaracje VAT-7 i VAT-7K będą składane zgodnie ze wzorem dokumentu elektronicznego, który obejmuje deklarację i ewidencję prowadzoną przez czynnych podatników VAT (w postaci JPK). Tym samym wprowadzono regulację, która eliminuje odrębne przesyłanie deklaracji VAT i ewidencji VAT - zostanie wprowadzony jeden, nowy plik JPK_VAT, składający się z części deklaracyjnej i ewidencyjnej.
W znowelizowanych przepisach ustawy o VAT wskazano także, że czynni podatnicy VAT:
1) będą obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku i sporządzenie informacji podsumowującej, w szczególności dane dotyczące rodzaju sprzedaży i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, w tym korekty podatku należnego, z podziałem na stawki podatku, kwoty podatku naliczonego obniżającego kwotę podatku należnego, w tym korekty podatku naliczonego, kontrahentów oraz dowodów sprzedaży i zakupów,
2) składający deklaracje VAT za okresy miesięczne (VAT-7) będą obowiązani przesyłać do urzędu skarbowego ewidencję VAT za pomocą środków komunikacji elektronicznej łącznie z deklaracją, w terminie do złożenia tej deklaracji,
3) składający deklaracje VAT za okresy kwartalne (VAT-7K) będą obowiązani przesyłać do urzędu skarbowego ewidencję VAT za pomocą środków komunikacji elektronicznej:
* za pierwszy i drugi miesiąc danego kwartału - w terminie do 25. dnia miesiąca następującego odpowiednio po każdym z tych miesięcy,
* za ostatni miesiąc danego kwartału, łącznie z deklaracją - w terminie do złożenia tej deklaracji.
W uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej wskazano, że w praktyce dokument przesłany przez podatników rozliczających VAT kwartalnie będzie zawierał dane wynikające z ewidencji VAT za każdy miesiąc odrębnie, natomiast część deklaracyjna nowego pliku JPK_VAT za pierwszy i drugi miesiąc kwartału będzie "zerowa".
Ponadto, od kwietnia 2020 r. zmiany w VAT będą dotyczyć także m.in.:
* korygowania ewidencji VAT - podatnik będzie obowiązany przesłać korektę ewidencji za pomocą środków komunikacji elektronicznej w terminie 14 dni od dnia stwierdzenia przez podatnika, że przesłana ewidencja zawiera błędy lub dane niezgodne ze stanem faktycznym, lub zmiany danych zawartych w przesłanej ewidencji; natomiast jeżeli naczelnik urzędu skarbowego stwierdzi w przesłanej ewidencji błędy, które uniemożliwią przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcji, wówczas wezwie podatnika do ich skorygowania, wskazując te błędy; jeżeli podatnik nie prześle skorygowanej ewidencji lub nie złoży wyjaśnień w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania (albo zrobi to po terminie), lub jeżeli nie wykaże w złożonych wyjaśnieniach, że ewidencja nie zawiera błędów wskazanych w wezwaniu, wówczas naczelnik urzędu skarbowego nałoży na podatnika karę pieniężną w wysokości 500 zł za każdy błąd wskazany w wezwaniu (powyższe nie dotyczy podatnika będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, która za ten sam czyn poniesie odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe); karę trzeba będzie wpłacić w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji w tej sprawie,
* uproszczonej formy rozliczania VAT z tytułu importu towarów w deklaracji - w wyniku nowelizacji zniesiono istniejący obecnie obowiązek przedstawienia naczelnikowi urzędu celno-skarbowego dokumentów potwierdzających rozliczenie kwoty podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej w terminie 4 miesięcy po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tego tytułu; w konsekwencji powyższego zmieniono także przepisy odnoszące się do utraty prawa do rozliczania VAT od importu towarów w deklaracji podatkowej (uregulowano, że jeżeli podatnik wybrał rozliczenie podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej i nie rozliczył tego podatku w całości lub w części, to traci prawo do rozliczania podatku w deklaracji podatkowej w odniesieniu do kwoty podatku należnej z tytułu importu towarów, której nie rozliczył w deklaracji podatkowej; podatnik będzie wówczas obowiązany do zapłaty kwoty podatku wraz z odsetkami naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu do poboru kwoty należności celnych przywozowych wynikających z długu celnego),
* zawiadomienia wierzyciela o skorzystaniu z ulgi na złe długi - zniesiony będzie obowiązek składania zawiadomienia o skorygowaniu podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego (druku VAT-ZD), który wierzyciel obowiązany jest składać obecnie wraz z deklaracją podatkową, w której dokonuje korekty w ramach ulgi na złe długi; wierzyciel będzie informował o korekcie podstawy opodatkowania i podatku należnego dokonywanej w trybie ulgi na złe długi, właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego w deklaracji podatkowej, w której dokona tej korekty.
Zmiany w omówionym powyżej zakresie wejdą w życie z dniem 1 kwietnia 2020 r., natomiast niektórzy podatnicy (m.in. mikroprzedsiębiorcy, mali i średni przedsiębiorcy, podmioty lecznicze, instytucje gospodarki budżetowej, itp.) będą stosować nowe uregulowania - co do zasady - od 1 lipca 2020 r. Przy czym za okres od dnia 1 kwietnia 2020 r. do dnia 30 czerwca 2020 r. ww. podatnicy będą mogli przesyłać do właściwego urzędu skarbowego za pomocą środków komunikacji elektronicznej ewidencję VAT:
* łącznie z deklaracją za każdy miesiąc, w terminie do złożenia tej deklaracji - dot. deklaracji VAT-7,
* za pierwszy i drugi miesiąc danego kwartału w terminie do 25. dnia miesiąca następującego odpowiednio po każdym z tych miesięcy, a za ostatni miesiąc danego kwartału, łącznie z deklaracją, w terminie do jej złożenia - dot. deklaracji VAT-7K.
Jeżeli jednak ww. podatnicy dobrowolnie skorzystają z tej ustawowej możliwości i np. od kwietnia 2020 r. będą składali deklaracje VAT w nowej formie (JPK), nie będą mogli oni ponownie rozpocząć rozliczania podatku na dotychczasowych zasadach (będą także zobowiązani stosować pozostałe znowelizowane przepisy ustawy o VAT wskazane powyżej).
Od kwietnia 2020 r. zaczną także obowiązywać przepisy dotyczące nowej matrycy stawek VAT i WIS. Przypominamy, że nową matrycę stawek VAT stworzono w oparciu o następujące założenia:
* wykorzystanie do identyfikowania dla potrzeb VAT Nomenklatury scalonej (CN) w odniesieniu do towarów oraz aktualnej PKWiU 2015 w odniesieniu do usług,
* opodatkowanie taką samą stawką całych (w miarę możliwości) grup towarów/usług - efektem będzie m.in. zmniejszenie liczby pozycji w załącznikach do ustawy o VAT,
* przyjęcie - w przypadku konieczności zmiany stawki na dane towary - generalnie zasady obniżania stawek ("równanie w dół"), przy punktowych podwyżkach stawki.
Zmiany od 1 lipca 2020 r.
W wyniku nowelizacji ustawy o VAT, od 1 lipca 2020 r. podatnicy VAT czynni dokonujący zgłoszeń celnych przez przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych będą mieli możliwość rozliczania VAT należnego od importu towarów bezpośrednio w deklaracji VAT. Warunek działania za pośrednictwem przedstawiciela nie będzie musiał być spełniony, jeżeli podatnik będzie posiadał status upoważnionego przedsiębiorcy w rozumieniu art. 38 unijnego kodeksu celnego lub będzie posiadał pozwolenie na stosowanie uproszczenia, o którym mowa w art. 166 oraz art. 182 unijnego kodeksu celnego.
Aby podatnik mógł rozliczać VAT od importu towaru w deklaracji VAT, będzie jednak musiał - podobnie jak obecnie - przedstawić naczelnikowi urzędu celno-skarbowego, wydane nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dokonaniem importu:
* zaświadczenia o braku zaległości we wpłatach należnych składek na ubezpieczenie społeczne oraz we wpłatach poszczególnych podatków stanowiących dochód budżetu państwa, przekraczających odrębnie z każdego tytułu, w tym odrębnie w każdym podatku, odpowiednio 3% kwoty należnych składek i należnych zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach; udział zaległości w kwocie składek lub podatku ustala się w stosunku do kwoty należnych wpłat za okres rozliczeniowy, którego dotyczy zaległość,
* potwierdzenia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego.
Ww. zaświadczenia/potwierdzenia będzie trzeba składać do naczelnika urzędu celno-skarbowego właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników nieposiadających siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium kraju - do Naczelnika Dolnośląskiego Urzędu Celno-Skarbowego we Wrocławiu. Nie będzie więc już konieczności składania ww. dokumentów do każdego naczelnika urzędu, przed którym dokonywany będzie import towaru. Nie będzie także obowiązku pisemnego zawiadamiania naczelnika urzędu celno-skarbowego zarówno o zamiarze rozliczania VAT od importu towaru w deklaracji VAT, jak i rezygnacji z tego sposobu rozliczenia (uchylono ust. 4 w art. 33a ustawy o VAT).
Podatnicy rozliczający podatek należny z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji VAT będą wyłączeni z możliwości składania kwartalnych deklaracji VAT. Jeżeli podatnicy składają deklaracje kwartalne, a będą rozliczali VAT od importu towaru w deklaracji VAT, to będą oni obowiązani do składania deklaracji podatkowych za okresy miesięczne począwszy od rozliczenia za pierwszy miesiąc kwartału:
* w którym dokonano tego importu - jeżeli nastąpiło to w pierwszym lub drugim miesiącu kwartału; w przypadku, gdy dokonanie tego importu nastąpiło w drugim miesiącu kwartału, deklaracja za pierwszy miesiąc kwartału powinna być złożona w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po drugim miesiącu kwartału;
* następujący po kwartale, w którym dokonano tego importu - jeżeli dokonanie tego importu nastąpiło w trzecim miesiącu kwartału.
Podatnicy będą mogli powrócić do kwartalnego rozliczania VAT nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy następujących po ostatnim miesiącu kwartału, w którym dokonali importu towarów rozliczanego bezpośrednio w deklaracji podatkowej.