Na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.) Ministerstwo Finansów wydało w dniu 20 grudnia 2019 r. objaśnienia podatkowe pt. "Wykaz podatników VAT", które dotyczą zasad korzystania z informacji zawartych w wykazie oraz możliwości dokonywania weryfikacji informacji o aktualnym statusie rejestracji kontrahentów na wybrany dzień dla celów VAT.
1. Rodzaje rachunków zamieszczonych w białej liście
» Rachunki rozliczeniowe
Bezpłatny wykaz podatników VAT (tzw. biała lista) prowadzony w formie elektronicznej przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, dostępny na stronie internetowej BIP MF (https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka) oraz Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (https://prod.ceidg.gov.pl/ceidg.cms.engine/) zawiera m.in. numery rachunków rozliczeniowych w rozumieniu art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 2357 ze zm.) lub imiennych rachunków w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której podmiot jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą - wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym i potwierdzonych przy wykorzystaniu STIR w rozumieniu art. 119zg pkt 6 ww. Ordynacji podatkowej.
Zgodnie z objaśnieniem MF: "(...) Rachunki rozliczeniowe w rozumieniu art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo bankowe to rachunki rozliczeniowe, które prowadzą instytucje finansowe działające w Polsce na podstawie tej ustawy. Zamieszczone i publikowane w Wykazie będą również rachunki rozliczeniowe prowadzone przez te instytucje w innych walutach. Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą co do zasady nie mają obowiązku posiadania rachunku rozliczeniowego chyba, że dokonują transakcji objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności (...)."
Uwaga
Rachunki rozliczeniowe otwarte w związku z prowadzoną działalnością są zamieszczane i publikowane tylko w przypadku zarejestrowanych podatników VAT lub podatników VAT, którzy zostali przywróceni do rejestru. Dane podmiotów, którym odmówiono rejestracji jako podatnika VAT lub którzy zostali wykreśleni z rejestru nie obejmują informacji o rachunkach. W wykazie nie są zamieszczane również rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe tzw. rachunki ROR.
» Rachunki wirtualne (techniczne)
Przedsiębiorcy, zwłaszcza operatorzy sieci komórkowych czy firmy dostarczające media w postaci prądu lub gazu w praktyce wykorzystują tzw. rachunki wirtualne. Wątpliwości podatników dotyczyły negatywnych konsekwencji podatkowych (w tym poniesienia odpowiedzialności solidarnej w VAT) z tytułu dokonania płatności na taki rachunek, gdyż rachunki takie nie są uwidocznione w ww. wykazie. W tym zakresie MF wyjaśniło, że: "(...) Rachunek wirtualny stosowany jest w celu zautomatyzowania rozliczeń, którego użycie powoduje, że system bankowy sam rozpoznaje wszystkie parametry przelewu i automatycznie księguje wpłaty na rachunek główny prowadzony na rzecz sprzedawcy. Jest to rachunek »techniczny« powiązany z rachunkiem głównym, którym jest rachunek rozliczeniowy zamieszczany w Wykazie. Fakt że tzw. rachunki wirtualne nie będą uwidaczniane w Wykazie nie oznacza, że podatnik dokonując płatności na te rachunki narażony będzie na konsekwencje przewidziane z tytułu dokonania płatności na rachunek spoza Wykazu. (...) poprzez weryfikację numeru rachunku wirtualnego w Wykazie podatnik otrzyma informację, czy jest to rachunek powiązany z rachunkiem rozliczeniowym konkretnego podmiotu. Wpłaty na rachunki wirtualne będą traktowane jak wpłaty na rachunek rozliczeniowy, z którym dany rachunek wirtualny jest powiązany (podkreślenie redakcji). (...)"
» Rachunki podmiotów zagranicznych
W dniu 8 listopada 2019 r. Ministerstwo Finansów na swojej stronie internetowej wyjaśniało, że płatności na konto z wykazu dotyczą tylko tych podmiotów zagranicznych, które są zarejestrowane dla potrzeb VAT jako podatnicy VAT czynni w Polsce. Powyższe zostało potwierdzone w objaśnieniach podatkowych z dnia 20 grudnia 2019 r., w których czytamy: "Zagraniczny przedsiębiorca, który jest zarejestrowany w Polsce jako podatnik VAT czynny i wykonuje transakcje podlegające opodatkowaniu VAT w Polsce - jest traktowany jak polski podatnik VAT, którego rachunek rozliczeniowy powinien być zamieszczony w Wykazie. (...)."
Uwaga
W sytuacji, gdy zagraniczny kontrahent nie posługuje się dla celów danej transakcji polskim NIP, przepisy dotyczące płatności na rachunki zamieszczone ww. wykazie nie mają zastosowania do tej transakcji.
» Rachunki prowadzone przez banki zagraniczne
Zgodnie z przepisami ustawy - Prawo bankowe banki zagraniczne mogą działać w Polsce poprzez swoje oddziały. Wówczas rachunki rozliczeniowe prowadzone przez takie oddziały mogą być zamieszczane w Wykazie. Z kolei rachunki prowadzone przez banki zagraniczne, które nie prowadzą w Polsce działalności poprzez oddział nie są zamieszczane w wykazie podatników. MF w objaśnieniach wyjaśniło, że: "(...) Informacja o rachunkach w bankach zagranicznych jest podawana przez podatników w zgłoszeniach identyfikacyjnych/aktualizacyjnych. W przypadku (...) dokonania płatności, wynikającej z faktury wystawionej przez podatnika VAT czynnego dotyczącej transakcji powyżej 15.000 zł, na zagraniczny rachunek (niezamieszczony w Wykazie) w celu uniknięcia negatywnych konsekwencji finansowych podatnik będzie mógł złożyć zawiadomienie o zapłacie należności na ten rachunek do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, który zweryfikuje, czy podatnik zgłosił ten rachunek w zgłoszeniu identyfikacyjnym (...)."
» Rachunki gospodarki własnej i rachunki cesyjne banków/SKOK
Banki/SKOK-i prowadzą w ramach gospodarki własnej rachunki, które są wykorzystywane przez nie do dokonywania rozliczeń własnych, związanych ze sprzedażą towarów i usług, jak również do dokonywania rozliczeń z tytułu nabywanych przez bank/SKOK wierzytelności pieniężnych (cesje wierzytelności), świadczenia usług finansowych lub usług faktoringowych. Rachunki takie nie stanowią rachunków rozliczeniowych w rozumieniu przepisów Prawa bankowego. Jednakże numery takich rachunków mogą być wskazywane na fakturach wystawianych przez bank/SKOK lub wskazywane jako rachunek do zapłaty, np. z tytułu realizowanego przelewu wierzytelności. W związku z powyższym pojawiły się wątpliwości czy dokonując płatności na rachunki gospodarki własnej i rachunki cesyjne banków/SKOK-ów (niezamieszczone w wykazie) podatnicy będą z tego tytułu ponosić sankcje finansowe. MF w objaśnieniach podatkowych potwierdziło, że w wykazie nie będą zamieszczane rachunki gospodarki własnej banków/SKOK-ów, wykorzystywane przez nie do rozliczeń związanych z ich działalnością własną, chyba że bank wykorzystuje do rozliczeń rachunki rozliczeniowe w rozumieniu art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo bankowe i zostaną one jako rachunki rozliczeniowe przez banki/SKOK-i zgłoszone. Jednocześnie rachunki cesyjne prowadzone przez banki/SKOK-i służące do przeprowadzenia rozliczeń z tytułu nabywanych przez bank/SKOK wierzytelności pieniężnych (w tym wykorzystywane w zakresie prowadzonej przez nie działalności faktoringowej) również nie będą zamieszczane w wykazie. W objaśnieniach czytamy: "(...) w stosunku do podatników dokonujących płatności na rachunki gospodarki własnej i tzw. rachunki cesyjne banków/SKOK, niezamieszczone w Wykazie nie będą stosowane sankcje w podatkach dochodowych PIT i CIT oraz odpowiedzialność solidarna w VAT (podkreślenie redakcji). (...)." Przy czym MF podkreśliło, że: "(...) podatnicy dokonujący płatności na rachunki gospodarki własnej i rachunki cesyjne banków powinni zostać stosownie poinformowani przez banki/SKOK lub podmioty będące wystawcami faktur, za które zapłata będzie dokonana na tzw. rachunki cesyjne o szczególnym rodzaju rachunków, na który dokonują płatności. Informacja ta jest ważna do czasu otrzymania przez podatników jej odwołania przez banki/SKOK lub odpowiednio przez podmioty będące wystawcami faktur. Jeżeli podatnicy otrzymają taką informację o danym rachunku, wówczas będą mogli zapłacić na ten rachunek bez negatywnych konsekwencji podatkowych i bez konieczności złożenia zawiadomienia (podkreślenie redakcji). (...)"
» Rachunki powiernicze i depozytowe
Jeżeli podatnik w ustawowym terminie zawiadomi o zapłacie należności na rachunek spoza wykazu właściwego naczelnika urzędu skarbowego to wówczas może uniknąć negatywnych konsekwencji podatkowych. Zdaniem MF jeżeli wpłata na rachunek powierniczy lub depozytowy zostanie potwierdzona fakturą wystawioną przez czynnego podatnika VAT, wówczas nabywca celem uniknięcia negatywnych konsekwencji podatkowych powinien złożyć zawiadomienie do właściwego naczelnika urzędu skarbowego o dokonaniu płatności na rachunek niezamieszczony w wykazie.
2. Rozliczenia w formie przelewów
» Zlecenia przelewu z odroczonym terminem płatności
Z przepisów Ordynacji podatkowej wynika, że nabywca (podatnik VAT) ponosi odpowiedzialność solidarną wraz z dostawcą towaru lub usługodawcą (czynnym podatnikiem VAT) za jego zaległości w VAT, jeżeli dokona zapłaty należności za dostawę towarów lub świadczenie usług na rachunek inny niż rachunek dostawcy zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów prowadzonym przez szefa KAS. Chodzi o płatność w kwocie przekraczającej 15.000 zł, czyli w kwocie zobowiązującej podatnika do dokonania zapłaty za pośrednictwem rachunku płatniczego ujętego w wykazie oraz o dzień, w którym podatnik (nabywca) zleca dokonanie przelewu na rzecz kontrahenta (dostawcy/usługodawcy). Zdarza się jednak, że podatnicy regulują należności poleceniem zapłaty, np. za faktury dotyczące energii elektrycznej, czy usług telekomunikacyjnych. W takich przypadkach dniem zlecenia przelewu będzie dzień, w którym podatnik zlecił bankowi dokonanie przelewu. Nie ma znaczenia na jaki okres zostały odroczone płatności, bądź jaka jest data obciążenia rachunku przy zleceniu stałym.
Uwaga
Weryfikacji rachunków bankowych zawsze dokonuje podatnik i to na nim spoczywa odpowiedzialność z tytułu dokonania płatności na rachunek niezamieszczony w wykazie na dzień zlecenia przelewu. Bank/SKOK nie ma obowiązku weryfikowania rachunków w wykazie.
» Przelewy dotyczące zaliczek lub rat
Zgodnie z art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292), dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:
1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15.000 zł lub równowartość tej kwoty (transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji).
W związku z powyższym w przypadku płatności dokonywanej w formie zaliczek lub płatności w ratach limit w wysokości 15.000 dotyczy kwoty całej transakcji, a nie pojedynczej płatności.
Uwaga
Jeżeli z dostawcą towaru lub usługodawcą zostanie ustalona płatność ratalna lub w formie zaliczek to sposób uiszczenia zapłaty zależny jest od wysokości łącznej sumy transakcji (kwoty brutto). W przypadku gdy łączna wartość transakcji przekracza 15.000 zł to zapłata nie może zostać uregulowana gotówką, lecz poszczególne płatności (raty lub zaliczki) dokonane powinny być na rachunek zamieszczony w wykazie.
» Płatność z faktur wystawianych przez podatników zwolnionych z VAT
Obowiązek dokonywania płatności na rachunki rozliczeniowe i rachunki SKOK znajdujące się w wykazie dotyczy wyłącznie transakcji udokumentowanych fakturami wystawianymi przez czynnych podatników VAT. Obowiązek ten nie ma zastosowania do płatności wynikających z faktur wystawianych przez podatników zwolnionych z VAT ze względu na limit sprzedaży, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT (zwolnienie podmiotowe) lub wykonujących wyłącznie czynności zwolnione z VAT na podstawie art. 43 tej ustawy (zwolnienie przedmiotowe).
» Zapłata na rachunek faktora
Zgodnie z art. 117ba § 2 Ordynacji podatkowej podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, który na podstawie umowy zawartej z dostawcą towarów lub usługodawcą zarejestrowanym na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny albo nabywcą towarów lub usługobiorcą jest obowiązany do pobrania należności od nabywcy towarów lub usługobiorcy za dostawę towarów lub świadczenie usług, potwierdzone fakturą, i przekazania jej w całości albo części dostawcy towarów lub usługodawcy, oraz który dokonał zapłaty tej należności przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT, odpowiada solidarnie całym swoim majątkiem wraz z dostawcą towarów lub usługodawcą za jego zaległości podatkowe w części podatku od towarów i usług proporcjonalnie przypadającej na tę należność, a z odrębnych przepisów wynika obowiązek dokonania zapłaty za pośrednictwem rachunku płatniczego.
Zatem w sytuacji, w której nabywca towarów lub usług płaci należność do faktora, w związku z przeniesieniem przez dostawcę praw do wierzytelności za dostawę towarów lub usług na faktora, nabywca powinien dokonać płatności na rachunek zamieszczony w wykazie. Inaczej nabywca płacący do faktora musi się liczyć m.in. z odpowiedzialnością solidarną w VAT.
Ponadto w objaśnieniach MF czytamy: "(...) Firmy faktoringowe prowadzące rozliczenia z wykorzystaniem tzw. rachunków wirtualnych nie mają obowiązku zgłaszania takich rachunków do urzędu skarbowego. Wpłaty na rachunki wirtualne przypisane do rachunku rozliczeniowego będą traktowane jak wpłaty na rachunek rozliczeniowy zamieszczony w Wykazie."
Comments